Non podiamos deixar de recomendar nesta sección de LIBROS algunha das novelas do gran José Saramago. Foi difícil escoller nesa herdanza que nos deixou, moi difícil, porque está ateigada de auténticas xoias literarias. Pero como había que decidirse por algunha finalmente esta foi a elixida. Para presentala escollemos algunhas opinión vertidas aquí e alá sobre esta novela:
“La caverna” deja de ser una novela liviana para convertirse en una crítica al modelo consumista de la sociedad a la vez que nos invita a reflexionar que es lo que tenemos delante de nuestros ojos y no vemos.” (publicada no blog Adivina quien lee)
“Una impresionante parábola sobre el mundo actual y sobre el verdadero significado del cambio…” (publicada en Quelibroleo.com)
“La caverna, en los tiempos del fin de la historia y del triunfo global del capitalismo, no es un símbolo iniciático de la búsqueda interior de nuestro verdadero ser, sino la representación totémica del triunfo de esa economía y de esa política: un Centro Comercial gigantesco, avasallante, creciente, que se va tragando el entorno (de nuevo Luhmann) y lo asimila, o engulle, en su vasto y protector y aséptico engranaje.”
(En Revista de Libros, por Ángel García Galiano)
“Afirmaciones como ‘la globalización engullirá al ratoncito de los derechos humanos’, ‘la globalización fabrica excluidos’ o ‘el totalitarismo tiene muchas caras y la globalización es una de ellas’ jalonaron la mayoría de respuestas de Saramago a los periodistas.
Al tiempo que definía a los escaparates de grandes almacenes o centros comerciales como las cavernas de la época contemporánea, ‘inmenso caleidoscopio’ en palabras del escritor portugués, donde al igual que en la alegoría de Platón los prisioneros creen que ven y describen las cosas reales cuando solamente ven y describen sus sombras o apariencias(…)
‘La ausencia de comunicación es total en un centro comercial’, señaló el premio Nobel, ‘donde el comprador no necesita intercambiar ninguna frase con el dependiente, a diferencia del diálogo inevitable que se establece en una tienda pequeña. Pero, junto a esa circunstancia, el único espacio público del mundo de hoy es un centro comercial. Antes las gentes se reunían en las plazas o en los jardines, pero ahora ya no son lugares seguros. Los grandes almacenes son, a la vez, las nuevas catedrales y las nuevas universidades. No tengo nada contra estos establecimientos, pero sí contra una forma de espíritu autista de consumidores obsesionados por comprar”.
(dunha rolda de prensa publicada por El País en 2001 e asinada por Miguel Ángel Villena)
“En “La caverna” Saramago vuelve a caminar sobre el sendero que él mismo se marcó desde hace tiempo, al comprender que se vive en un mundo en rápido proceso de extinción y otro que crece y se multiplica como un juego de espejos donde parece no haber límites para la ilusión engañosa. La novela habla de un modo de vivir que cada vez va siendo menos el nuestro y se asoma a la entrada de un supuesto “mundo feliz” cuyas consecuencias sobre la mentalidad humana son cada vez más visibles y amenazadoras”.
(publicado en LA PRENSA, xornal arxentino, o 17-12-2000)
Efectivamente esta novela, publicada no ano 2000, recrea o mito da caverna de Platón baseándose na vida de tres personaxes cuxa autenticidade conmove ao lector desde as primeiras páxinas. Sobre todo Cipriano Algor, pai de Marta e sogro de Marçial, que mantén unha loita infrutuosa, pero constante, intentando salvagardar o seu tipo de vida, o das cousas sinxelas, pero de verdade, enfrontándose ao que lle ofrece o gran CENTRO COMERCIAL DA CIDADE, Centro que aparece sempre como algo poderoso e deshumanizado e para o que traballan os tres. Marçial como garda de seguridade e pai e filla como oleiros que o nutren cos seus produtos.
A relación entre os tres personaxes protagonistas é outro dos acertos da novela, os tres comprenden o que representa o Centro, que tenta absorbelos introducíndoos nunha vida de coma quen, unha vida que copia a realidade, pero que non é real, que pode chegar a cegar coa súa variadísima oferta de comodidades e alternativas de ocio, e de feito faino con milleiros de persoas que son atrapadas por ese mundo de mentira, materialista e deshumanizado, vivindo de costas á auténtica vida.
Un momento clave na novela prodúcese cando descobren unha gruta no subsolo do Centro, e perplexos observan o descrito por Platón na súa caverna: tres homes e tres mulleres mortos atados a un banco mirando unha parede. Esa visión axúdaos a rematar de entender a súa realidade, decátanse de que eses homes e mulleres son eles, represéntanos a eles, cegos ante o mundo exterior, pechados en si mesmos. Pero, convencidos do que deben facer, van abandonar ese cárcere de ouro e van buscar novos horizontes, porque se de algo lles serve a súa experiencia no Centro é que os axuda a comprender tamén as limitacións que supoñía a súa subsistencia anterior, que tampouco lles permitía mirar ao seu redor.
Marabillosa novela.
Quanto à sua língua nai, irmá da nosa, decidimos completar a recomendação desta leitura com informações sobre o seu autor em português, pedindo desde já desculpas pelos possíveis erros cometidos.
BIOGRAFÍA
“Autor de mais de 40 títulos, José Saramago nasceu em 1922, na aldeia de Azinhaga.
As noites passadas na biblioteca pública do Palácio Galveias, em Lisboa, foram fundamentais para a sua formação.
«E foi aí, sem ajudas nem conselhos, apenas guiado pela curiosidade e pela vontade de aprender, que o meu gosto pela leitura se desenvolveu e apurou.»
Em 1947 publicou o seu primeiro livro que, por razões editoriais, viria a sair com o título de Terra do Pecado. Seis anos depois, em 1953, terminaria o romance Claraboia, publicado apenas após a sua morte.
No final dos anos 50 tornou-se responsável pela produção na Editorial Estúdios Cor, função que conjugaria com a de tradutor, a partir de 1955, e de crítico literário.
Regressa à escrita em 1966 com Os Poemas Possíveis.
Em 1971 assumiu funções de editorialista no Diário de Lisboa e em abril de 1975 é nomeado director-adjunto do Diário de Notícias.
No princípio de 1976 instala-se no Lavre para documentar o seu projecto de escrever sobre os camponeses sem terra. Assim nasceu o romance Levantado do Chão e o modo de narrar que caracteriza a sua ficção novelesca.
Até 2010, ano da sua morte, a 18 de junho, em Lanzarote, José Saramago construiu uma obra incontornável na literatura portuguesa e universal, com títulos que vão de Memorial do Convento a Caim, passando por O Ano da Morte de Ricardo Reis, O Evangelho segundo Jesus Cristo, Ensaio sobre a Cegueira, Todos os Nomes ou A Viagem do Elefante, traduzidos em todo o mundo.
No ano de 2007 foi criada em Lisboa uma Fundação com o seu nome, que trabalha pela difusão da literatura, pela defesa dos direitos humanos e do meio ambiente, tomando como documento orientador a Declaração Universal dos Direitos Humanos.
Desde 2012 a Fundação José Saramago tem a sua sede na Casa dos Bicos, em Lisboa.
José Saramago recebeu o Prémio Camões em 1995 e o Prémio Nobel de Literatura em 1998.”
(dados tomados da página da Fundação José Saramago )
Algumas de suas obras mais notáveis são (em ordem cronológica) :
Levantado do chão (1980)
Memorial do convento (1982)
O ano da morte de Ricardo Reis (1984)
A jangada de pedra (1986)
O evangelho segundo Jesus Cristo(1991)
Ensaio sobre a cegueira (1995)
Todos os nomes (1997)
O homen duplicado (2002)
Ensaio sobre a lucidez (2004)
As intermitências da morte (2005)
As pequenas memórias (2007)
Caim (2009)
Claraboia (2011)
Alabardas, alabardas (2014)
Certamente, alguns ficarão por indicar dentro de um trabalho tão extenso e levando em consideração a disparidade de gostos de seus leitores. Obviamente não é necessário apontar que entre eles estaria aquele que optamos por recomendar: A caverna
Além disso, este autor possui uma profusa bibliografia sobre sua obra que podemos consultar na página de sua fundação.
Charo Valcárcel
Charo Valcárcel Mato
Profesora de Galego
Nacín nunha pequena freguesía da Estrada (Sta. Cristina de Vinseiro) hai 60 anos, pero xa levo trinta e cinco vivindo en Pontevedra, case tantos como os que traballei no IES Valle Inclán (trinta e dous), toda unha vida…
Estudei Filoloxía Hispánica, aínda que me presentei e aprobei as oposicións para profesora de Lingua galega e sempre exercín como tal, do cal me sinto e sentirei sempre moi orgullosa.
Formamos parte dun grupo de teatro de profesores (en activo e xubilados) que naceu no 2005 no seo do Valle Inclán, Argallada, e que está esperando tempos mellores para retomar a súa actividade.
Agardo que as miñas contribucións no blog devellabella sexan merecedoras do voso beneplácito ou, polo menos, non do voso desgusto.
máis artigos
Contacto
Ana Santos & De Vella a Bella
Ana Santos & De Vella a Bella
♥♥♥ síguenos ♥♥♥
Trackbacks/Pingbacks