Poderes curativos

E claro, entran as eternas dúbidas, que facer? Perseguir unha ortodoxia feiticeira que nos obriga a meter no pote herbas sen as cales o conxuro ficaría incompleto? ou buscar unha harmonía de cor e fragrancia que, á parte de protexernos dos males e de guiar o noso destino cara a sendas de pracer e de felicidade, nos permita gozar xa dun agradable lavado de cara cunha auga fresca e marabillosamente perfumada? Está claro, ao menos para min, que a segunda opción resultará segura para os supersticiosos, fácil de acadar para os preguizosos e moi agradábel para todos.

Elíxense plantas que achegan unha gama variada de perfumes que fan do cacho unha harmoniosa, colorista, agradable e segura combinación sen desbotar os seu poderes curativos, preventivos e feiticeiros.

As non beneficiosas

Eu refugo, con perdón, algunhas consideradas “esenciais” aínda que se trata de plantas con claras e eficientes propiedades saudables, xa que non achegan un beneficio ao conxunto, como o fento macho, Dryopteris filix-mas, que é un eficiente antiparasitario, pero cun aroma que non engade trazas agradables ao conxunto. Tampouco me gusta incluír no meu cacho a herba luísa, Aloysia citrodora, e non porque non teña problemas dixestivos que os teño e moitos senón, neste caso, polo excesivo do seu perfume, que enmascararía e non deixaría expresarse a outros máis delicados e desexables. E aínda me agrada menos outra herba frecuente nos cachos, a mal chamada flor de San Xoán ou falsa árnica, Helichryssum foetidum, que co seu potente cheiro, non de todo agradábel, como indica o seu nome específico foetidum, e dende logo discordante con moitos dos finos aromas doutras plantas, pode estragar a nosa mestura.

As top ten

Iniciaría o meu top ten do cacho coa herba de San Xoán por excelencia, o hipérico, a milfurada, a abeloura, Hypericum perforatum, cun delicado perfume e unha cor brillante, ademais “A herba de San Xoán limpa a cara de grans”. E non falemos do seu poder para manter lonxe ao demo.

O fiúncho, Foeniculum vulgare, é tamén unha planta aromaticamente moi potente, por iso, aínda que vai enriquecer a mestura coas súas tonalidades anisadas, debe utilizarse con prudencia e poñer só un pouquiño, para que non abuse das súas compañeiras no pote.

A malva, e refírome á común, Malva sylvestris, a que atopamos polos camiños, ten un amplo espectro de propiedades curativas aínda que non un aroma especialmente apreciable, pero considero que debe formar parte do “cacho”, cando menos unhas poucas flores frescas que van mellorar o aspecto do conxunto.

O romeu, Rosmarinus officinalis, ten tamén importantes efectos benéficos sobre o corpo e a mente, e tamén purificadores, e vai deixar na auga un aroma que vai mellorar o conxunto, busquémolo con flor e a auga será aínda mellor.

A rosa silvestre, Rosa canina, ou unha cultivada, engaden o perfume delicado, suave e frutal destas flores, e embelecen a nosa auga.

A flor do chuchamel ou madreselva, Lonicera periclymenun, non é unha especie canónica pero ninguén dubida do agradable recendo das súas flores, un aroma que nos axuda a identificar a chegada da primavera que se vai manter no ar todo o verán, farán mellorar os aromas da nosa auga de San Xoan co seu compoñente melífero. Na miña casa era imprescindible engadila.

O trementelo, tamén chamado carrasquiña, Thymus caespitititus, o noso tomiño rastreiro, con aromas máis suaves e florais que os do tomiño vulgar. É unha planta moi delicada e basta con recoller só unha ramiña, sen arrincar a mata para conservala para anos vindeiros.

A néboda ou nébeda, Calamintha nepeta, posúe un cheiro con tons mentolados, agradable e intenso, que tanto mellora o sabor das castañas cocidas ou do guiso de xoubas, usarémola con prudencia pero merece a pena incluíla e non teremos problemas para conseguila.

Follas de limoeiro, Citrus x limon, que achegan o toque cítrico á mestura.

Poñelas en auga

Por suposto, cada quen é libre de botar outras plantas na auga que respondan aos seus gustos ou crenzas, o importante é o goce dos sentidos e a paz e a tranquilidade do espírito. Hai outras, que usan moitos,  que entran perfectamente  e que melloran as calidades da mestura, como a xesta, ou mellor o codeso, con suave aroma e brillante cor, ou o potente sabugueiro, a dedaleira colorida pero sen aroma, o trobisco, a folla de cana, vide branca, amieiro, figueira, ulmeiro ou carballo, a artemisa… e unha longa lista que poderiamos facer se visitaramos moitas casas de Galicia.

Poñemos as herbas coa auga pola noite e pola mañá lavamos a cara baixo o sol do amencer, os beneficios comezaremos a percibilos inmediatamente, a sensación de pureza o rexuvenecemento da pel e da alma, a saúde, a liberación de meigallos e envexas: “No San Xoán as bruxas fuxirán”.

Que mellor disposición para afrontar o novo ano solar?