A infancia e o entroido: lembranzas, tradicións, recendos e sabores

A infancia e o entroido: lembranzas, tradicións, recendos e sabores

A infancia e o Entroido: lembranzas, tradicións, recendos e sabores

Concedemos protagonismo ao colectivo pontevedrés “De Vella a Bella” para coñecer os intereses e preocupacións das persoas +60 da nosa cidade. Hoxe falamos do Entroido, de como se celebraba antes e dos recordos da infancia que sobreviven ao paso do tempo en compañía de Charo Valcárcel e Fina Casalderrey.

Fina Casalderrei
Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de Educación Física

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

70º NORTE de Xaime Toxo por Charo Valcárcel

70º NORTE de Xaime Toxo por Charo Valcárcel

Hoxe imos falar dunha novela que nos traslada a un mundo distópico, a un planeta apocalíptico que agoniza tras décadas de evolución dunha pandemia que converteu o ser humano no peor inimigo de si mesmo ao ter que enfrontarse á crúa realidade da supervivencia.

O tema non nos é descoñecido, efectivamente é algo tratado con  frecuencia tanto na literatura coma no cine, con maior ou menor acerto pero sempre provocando un efecto tremendamente desacougante, probablemente porque o lector ou espectador é introducido  na peor situación posible, aquela na que hai que loitar por sobrevivir e enfrontarse aos propios límites,  é obrigado a mirarse nun espello que lle devolve unha imaxe arrepiante da que quixera poder renegar e que malia todo sabe que esa imaxe está dentro, disposta a aflorar se é necesario para seguir existindo.

70º norte

Aínda que sen dúbida esta sería unha das razóns que podería xustificar a atracción por este tema tan reiterado, claramente non é a única, a desaparición da civilización tal e como a coñecemos tamén é outra constante, e non é de estrañar, contamos con  desencadeantes de sobra que poderían levarnos a ese temido final: armas nucleares, enfermidades descoñecidas, cambio climático, etc.

A situación, pois, na que se desenvolve a historia contada en 70° Norte, énos familiar, pero o autor introduce elementos que a fan especial, xogando mesmo cun simbolismo que nos invita a reflexionar sobre a importancia da linguaxe como vehículo de comunicación, a importancia das palabras como elemento indispensable das linguas e estas como sinal de identidade que ao desaparecer levan consigo a desaparición do individuo. É moi significativo que un dos síntomas do padecemento da enfermidade, a partir do cal comeza o declive total da persoa afectada, sexa a perda da linguaxe, o esquecemento paulatino das palabras.

Desde outro punto de vista a historia é contada utilizando dous ritmos diferentes no discurso  que teñen que ver co uso da descrición, a narración e o diálogo e a súa distribución na novela.

Tendo isto en conta poderiamos falar dunha primeira parte na que predomina a DESCRICIÓN, nela o protagonista fúndese coa natureza, coa paisaxe, describindo ata o máis mínimo detalle do que vai descubrindo na súa viaxe de exploración na procura doutra vida posible.

A partir do capítulo VII-VIII imos coñecendo retallos da súa vida na colonia da que procede e os motivos que o levaron a emprender a búsqueda dun lugar mellor e máis seguro. Hai, pois, máis NARRACIÓN, aínda que os longos fragmentos de MONÓLOGO INTERIOR fannos ver e sentir polos seus ollos, sufrir con el a fame, o medo, a terrible soedade e a progresiva perda de esperanza. Soedade que axuda a mitigar a confección dun diario destinado á súa familia:

            “Día 8: Levo unhas cantas xornadas de camiño e noto o peso do aire, empezo a sentir a escaseza de osíxeno, non sei se conseguirei afacerme a isto. Teriades que estar comigo…” (páx. 127)

Pero o auténtico cambio  atopámolo a partir do capítulo X caracterizado xa por un discurso PREDOMINANTEMENTE NARRATIVO, inmerso no DIÁLOGO entre os dous personaxes principais:

  • O home que explora
  • E a muller, única supervivente dunha aldea nun val entre montañas.

É a través do diálogo entre os dous que descubrimos o que aínda descoñeciamos sobre a situación pola que atravesa o planeta e as características da pandemia que provocou a destrución dunha sociedade “civilizada”.

Nesta última parte da novela, para min a máis interesante, prodúcese a convivencia entre os dous protagonistas que curiosamente pasan a denominarse constantemente como:

A MULLER e O HOME.

ELA e EL.

No caso da muller hai unha única excepción, unha carta da súa irmá Dolores na que a chama polo seu nome: Clara. Porén nas demais ocasións, que son moitas, sempre vai ser “a muller” ou “ela”

            “O home dera pasos cara á entrada da casa, disposto a enfrontarse co que fose”  (páx. 150)

            “A muller, anicada, prendía un lume con herba seca e garabullos no fogar da cheminea” (páx.154)

            “Ela atizaba as ascuas dun dos fornelos” (páx. 156)

            “El, tamén riu, a primeira vez desde que entrara na casa (páx.178)

Non obstante si que aparecen algúns personaxes sempre designados polos seus nomes propios, por exemplo Xandra, muller do home que explora, e Dolores, irmá da muller supervivente.

Que intención pode haber detrás destes personaxes innominados que á vez son os máis relevantes na historia?

Talvez que as súas personalidades e as súas accións son suficientes para seren identificados?

Talvez que as súas identidades se dilúen nesa distopía que os devora a un e a outra?

Son moito e non son nada. Representantes de dous espazos opostos, o abafante e o anhelado, o opresivo e o liberador, mais ambos os dous vítimas da mesma realidade atroz.

70° Norte é unha historia descarnada onde non hai apenas cabida para a compaixón ou a solidariedade, onde o medo, a desconfianza e a imperiosa necesidade de sobrevivir xustifican calquera acción, mesmo as que baixo prismas máis benévolos poderían ser consideradas tremendamente crueis.

Cabe destacar, non obstante, o papel relevante dunha natureza salvaxe e fermosa que se abre paso no medio da destrución.

Quizais sexa a resposta á única supervivencia posible do planeta, mais quizais tamén nela non haxa cabida para a humanidade.

                                                                                   Por Charo Valcárcel

                                                                                               (xaneiro 2024)

INFORMACIÓN SOBRE O AUTOR

Xaime Domínguez Toxo. Bueu,  11 de Novembro de 1955.

Licenciado en Filosofía e Ciencias da Educación. Presidente do Ateneo de Pontevedra dende o ano 2007.

 Escritor.  Ten publicado na editorial Xerais o libro de relatos AS PALABRAS QUE MOVE O MAR, polo servizo de publicacións da Deputación de Pontevedra conxuntamente co artista Antón Sobral ten publicado o CADERNO DE MAR, na editorial Ancoradouro o libro de relatos PROTEXER O INVISIBLE, na editorial Laiovento o poemario A CASA SEN NÓS

Historia de vida

Xaime Toxo
Charo Valcárcel Mato

Charo Valcárcel Mato

Profesora de Galego

Nacín nunha pequena freguesía da Estrada (Sta. Cristina de Vinseiro) hai 60 anos, pero xa levo trinta e cinco vivindo en Pontevedra, case tantos como os que traballei no IES Valle Inclán (trinta e dous), toda unha vida…

Estudei Filoloxía Hispánica, aínda que me presentei e aprobei as oposicións para profesora de Lingua galega e sempre exercín como tal, do cal me sinto e sentirei sempre moi orgullosa.

Formamos parte dun grupo de teatro de profesores (en activo e xubilados) que naceu no 2005 no seo do Valle Inclán, Argallada, e que está esperando tempos mellores para retomar a súa actividade.

Agardo que as miñas contribucións no blog devellabella sexan merecedoras do voso beneplácito ou, polo menos, non do voso desgusto.

Golpes de luz de Ledicia Costas

máis artigos

Contacto

Ana Santos & De Vella a Bella

Hablemos ♥♥♥ No dudes en ponerte en contacto con nosotros, enviándonos un mensaje mediante el formulario siguiente.

Ana Santos & De Vella a Bella

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Coñecemos o universo artístico de Agustín Pousseu

Coñecemos o universo artístico de Agustín Pousseu

Coñecemos o universo artístico de Agustín Pousseu con “De vella a bella

Concedemos protagonismo ao colectivo pontevedrés “De Vella a Bella” para coñecer os intereses e preocupacións das persoas +60 da nosa cidade. Hoxe, por primeira vez en 2024, visítanos Charo Valcárcel para presentarnos ao arquitecto e artista Agustín Pousseu.

onda cero Pousseu
Charo Valcárcel Mato

Charo Valcárcel Mato

Profesora de Lingua Galega

Nacín nunha pequena freguesía da Estrada (Sta. Cristina de Vinseiro) hai 60 anos, pero xa levo trinta e cinco vivindo en Pontevedra, case tantos como os que traballei no IES Valle Inclán (trinta e dous), toda unha vida…

Estudei Filoloxía Hispánica, aínda que me presentei e aprobei as oposicións para profesora de Lingua galega e sempre exercín como tal, do cal me sinto e sentirei sempre moi orgullosa.

Formamos parte dun grupo de teatro de profesores (en activo e xubilados) que naceu no 2005 no seo do Valle Inclán, Argallada, e que está esperando tempos mellores para retomar a súa actividade.

Agardo que as miñas contribucións no blog devellabella sexan merecedoras do voso beneplácito ou, polo menos, non do voso desgusto.

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

I MOSTRA POÉTICA VERSOS A DÚAS VOCES

I MOSTRA POÉTICA VERSOS A DÚAS VOCES

Versos a dúas

Devellabella.com e o Ateneo de Pontevedra organizan a

I MOSTRA POÉTICA

VERSOS A DÚAS VOCES

En Pontevedra, na Semana da celebración do Día Mundial da Poesía.

Mércores 20 de marzo

No Museo de Pontevedra.

Bases:

1. Poderán participar autores pontevedreses ou non coa única condición de que os versos elixidos estean en galego ou portugués. Non haberá limitación por idade, aínda que dada a natureza do blog devellabella.com animamos especialmente os autores de +60 .

2. A mostra consistirá no recitado por parellas dun único poema ou fragmento, xa existente ou elaborado para a ocasión, e que deberá ser como mínimo da autoría dun dos participantes.

3. O recitado poderá levar acompañamento musical, (a propia organización encargarase de proporcionalo) se así o desexan os/as autores/as, mais en calquera caso contarán cun tempo límite de dous minutos, que non deberá sobrepasarse dada a importancia que ten cara ao desenvolvemento do acto co fin de manter unha necesaria ecuanimidade na intervención de cada parella.

4. Un mesmo poeta ou acompañante non poderá formar parte de máis de un recitado.

5. O tema dos versos será libre, evitando, iso si, contidos inadecuados ou ferintes por insultos, vexacións, etc. en cuxo caso serían rexeitados polas entidades convocantes.

6. As persoas interesadas deberán inscribirse con anterioridade ao 15 de febreiro de 2024 no correo devellabella@gmail.com indicando no ASUNTO: VERSOS A DÚAS VOCES. No corpo da mensaxe debe figurar o nome e apelidos dos participantes (dos dous) e a súa procedencia. En arquivo á parte INCLUIRASE O TEXTO ELIXIDO PARA A MOSTRA E O TÍTULO.

7. A orde de actuación será a de inscrición.

8. Os poemas serán publicados en número especial da revista que publica o blog De vella a bella e ademais na súa canle de youtube.

Presentación do acto a cargo de: Manuel Lastra Galiano ( representando devellabella) e Gloria García (representando o Ateneo de Pontevedra)
Intervenientes: Maricarmen Cacabelos e Queco FrescoXesús Constela Doce e Manuel Pérez Lourido. Adela Martinez e Adri de Vargas. Isabel García Uría e Xaime Toxo. Nila Álvarez Pousa e Ana Corzo Sánchez. Graça Foles e Teresa Melo. Ramón Caride Ogando e Lula Blanco Prol. Benito Piñeiro Sanjorge e Carmen Quinteiro Moreno.Paula Freire e António Silva. Se e Fita a Galana. Ana Isabel Prol Álvarez e Esther Pardo Marmolejo. Silvia Figueiras Dovalo e Jesús Casal Piñeiro. Elena Lameiro Ferradás e Aarón Franco Outón. Julia González Alonso e Sara Maravillas,. Fina Casalderrey e Antón Sobral. Charo Valcárcel e Ana Santos.

Actuación musical de ex membros do grupo QUINTA FEIRA (Marcos Seixo, Tito Maquieira e Toño Domínguez) que interpretarán: O señor das carapazas de Blanco Torres, Tinta do mar de Luísa Villalta e Adeliña de X. Xesús González 

Enlaces de prensa

Ondacero: De vella a bella estrearase no 2024 organizando unha mostra poética: “Versos a dúas voces”

PontevedravivaAbertas as inscricións para participar nun orixinal recitado de versos a dúas voces.

Faro de Vigo: El colectivo De vella a bella y el Ateneo impulsan la primera Mostra Poética “Versos a dúas voces”

La Voz de Galicia El colectivo De Vella a Bella, nacido a finales del 2020, y el Ateneo de Pontevedra impulsan su primera muestra poética

Radio Estrada 107.7 FM Falamos con Ana Santos e Charo Valcarcel de DE VELLA A BELLA, sobre a I Mostra poética, VERSOS A DÚAS VOCES

Charo Valcárcel Mato

Charo Valcárcel Mato

Profesora de lingua galega

Eu son Charo Valcárcel. Nacín nunha pequena freguesía da Estrada (Sta. Cristina de Vinseiro) hai 60 anos, pero xa levo trinta e cinco vivindo en Pontevedra, case tantos como os que traballei no IES Valle Inclán (trinta e dous), toda unha vida…

Estudei Filoloxía Hispánica, aínda que me presentei e aprobei as oposicións para profesora de Lingua galega e sempre exercín como tal, do cal me sinto e sentirei sempre moi orgullosa.

No Valle Inclán coñecín a Ana, Manuel, Isidro, Benito e Sara que, considero, máis que compañeiros, amigos, bos amigos. Xuntos compartimos moitas experiencias.

Agora esta na que nos implicou Ana que, polo menos para min, é un salvavidas, un incentivo que chega para encher o oco que deixa o ensino nas nosas vidas.

Pero tamén formamos parte dun grupo de teatro de profesores (en activo e xubilados) que naceu no 2005 no seo do Valle Inclán, Argallada, e que está esperando tempos mellores para retomar a súa actividade.

Agardo que as miñas contribucións no blog devellabella sexan merecedoras do voso beneplácito ou, polo menos, non do voso desgusto.

Amauta Castro

Antón Riveiro Coello

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Que nos queda? por Charo Valcárcel

Que nos queda? por Charo Valcárcel

Sei que este mundo dista moito de ser perfecto, quizais a perfección é algo inacadable e, por suposto, subxectivo. Porén a responsabilidade desa imperfección, subxectiva ou non, recae de forma incontestable en nós, os seres humanos, culpables do progresivo deterioro deste planeta que habitamos, culpables dunha convivencia inxusta e insolidaria, consecuencia da execución dun poder que corrompe e corrupto, dun afán insaciable de posuír máis e ser quen de levar a cabo os actos máis crueis e inhumanos… Por suposto, si, hai honrosas excepcións que por desgraza non acadan o peso e a forza necesarias para provocar o esvaecemento de todo o negativo que leva danando este noso mundo desde o principio dos tempos.

Pero sabemos que con mundo non nos referimos unicamente á colectividade humana que establece unha serie de relación sociais, económicas, políticas, culturais… Cando falamos de MUNDO referímonos tamén ao planeta que nos acolle, o planeta TERRA sen o cal toda esa colectividade non podería ter existido, falamos dun planeta do que para ben ou para mal, eu máis ben diría que o segundo, formamos parte. Como dicía, un planeta vítima das constantes agresións producidas por obra e graza dos seus habitantes.

incendio

Non sei o que nos quedará para seguir gozando das marabillas coas que, malia todo, aínda nos agasalla e non sei se quero sabelo.

O que si sei é que segue engaiolándome a observación da súa natureza, dos elementos máis colosais e dos máis insignificantes, todos grandiosos, sorprendentes, un regalo que fomos e somos incapaces de respectar e protexer como o ben prezado que son.

Só unha árbore é unha valiosa xoia neste mundo que empeza a agoniar, ver o sol poñéndose no horizonte, as folerpas de neve caendo de vagar, o voo das aves… Tantas e tantas cousas das que podemos gozar de balde! Todo é un agasallo que por formar parte do noso día a día non o valoramos como merece.

Que é o que falla? Acaso non se educa o suficiente no respecto á natureza? Sinceramente non creo que ese sexa o problema. É verdade que cando eu ía á escola apenas se nos concienciaba nestes temas, pouco ou nada. O termo “cambio climático” non entrara en escena, en realidade ata a década dos 80 non comezaron a ter visibilidade mediática as cuestións relacionadas coa climatoloxía e as súas consecuencias. Pero desde hai décadas, do que podo dar fe como docente que fun, si que se educa sobre isto, si que se sinalan as pautas de comportamento para contribuír a evitar ou polo menos a frear o proceso e que siga empeorando, pero como se soe dicir: “Non hai peor xordo que o que non quere oír”. E non falo da política sobre o cambio climático, de tantos cumes inútiles dos países máis poderosos do planeta que non son quen de chegar a un acordo realmente eficaz e definitivo, non, falo de nós, dos cidadáns de a pé, dos cidadáns anónimos que habitamos, SI, este planeta e que xa sufrimos, uns máis que outros, os efectos dese cambio.

devastación
praia

Este verán tiven ocasión de comprobar para a miña indignación e impotencia máis absoluta a falta de respecto cara aos espazos naturais protexidos coa que actúan moitos visitantes dos mesmos, ignorando e desprezando absolutamente as normas recollidas en infinidade de carteis que advirten sobre a súa especial protección e indican como se debe proceder e o que non SE DEBE FACER. E non só iso senón que ante a denuncia dese comportamento ás autoridades competentes a resposta é, case sempre, o silencio e a inacción.

Paréceme un claro exemplo da escasa ou nula concienciación que demostra unha parte importante da poboación ante a necesidade de coidar e protexer o planeta.

Que podemos esperar desta humanidade que prefire ver só o que lle interesa ver e negar o que é xa unha evidencia?, que prefiren vivir nunha ignorancia cómoda, permitida quizais grazas a seren uns privilexiados que aínda non se viron afectados no seu día a día polas graves consecuencias que desgraciadamente outros menos privilexiados si sofren?

Creo que non podemos ser transixentes cos que incumpren as normas e mesmo se burlan delas: “Bah, non é tan grave, que mal fai?”

SI, SI FAI MAL porque esas pequenas e non tan pequenas agresións sumadas a tantas outras danan o que é de TODOS e poñen de relevo a pouca querenza e respecto pola natureza que amosan moitos, e se a nosa comodidade e falta de responsabilidade co que é NOSO prevalece, que nos queda xa? Que nos queda cando as escasas medidas de protección que conseguen ser aprobadas se desprezan?

En ocasións coma estas recoñezo que perdo a fe, que acostumo a ter, no ser humano.

Este verán foi especialmente duro desde o punto de vista climatolóxico, consecuencia dun cambio climático irreversible seguramente.

Na recente Cume do 20 de setembro sobre a Ambición Climática da ONU celebrada na súa sede de New York o secretario xeral advertiu sobre que “a humanidade abriu as portas do inferno” facendo un chamamento urxente á acción para evitar os desastres climáticos antes de que sexa demasiado tarde. Tamén falou da tremenda inxustiza de que os países máis pobres son os que máis están sufrindo as consecuencias dunha crise climática que eles non provocaron.

Realmente, pregúntome, valen de algo estas advertencias da ONU cando quen máis contamina mantense á marxe destas desesperadas chamadas de atención? Non é xa demasiado tarde?

Estas inundacións, vagas de calor, furacáns, terremotos, erupcións, incendios… que arrasan e destrúen semellan a resposta dun planeta furioso ante as agresións recibidas, un planeta ao que xa lle estamos sobrando.

Charo Valcárcel Mato

Charo Valcárcel Mato

Profesora de Galego

Nacín nunha pequena freguesía da Estrada (Sta. Cristina de Vinseiro) hai 60 anos, pero xa levo trinta e cinco vivindo en Pontevedra, case tantos como os que traballei no IES Valle Inclán (trinta e dous), toda unha vida…

Estudei Filoloxía Hispánica, aínda que me presentei e aprobei as oposicións para profesora de Lingua galega e sempre exercín como tal, do cal me sinto e sentirei sempre moi orgullosa.

Formamos parte dun grupo de teatro de profesores (en activo e xubilados) que naceu no 2005 no seo do Valle Inclán, Argallada, e que está esperando tempos mellores para retomar a súa actividade.

Agardo que as miñas contribucións no blog devellabella sexan merecedoras do voso beneplácito ou, polo menos, non do voso desgusto.

A muller xabaril de Fina Casalderrey

Golpes de luz

máis artigos

Contacto

Ana Santos & De Vella a Bella

Hablemos ♥♥♥ No dudes en ponerte en contacto con nosotros, enviándonos un mensaje mediante el formulario siguiente.

Ana Santos & De Vella a Bella

♥♥♥ síguenos ♥♥♥