A Peneda Cabezuda luguesa por Anxo González Guerra
A Peneda Cabezuda luguesa
Agora que vén o bo tempo podemos aproveitar para visitar lugares descoñecidos da Nosa Terra. Hoxe propóñolles aos seareiros de De vella a bella este lugar esquecido do meu Carballedo nativo.
Na N-540 saímos de Chantada cara a Ourense e antes de chegar á rotonda da autovía A-56 collemos á esquerda por unha pista e axiña atopamos a Peneda, que está sinalizada no Google Maps.
A Peneda Cabezuda está no Monte da Serra, na estrema entre as parroquias de Milleirós e Pradeda (Carballedo), Pereira e Vilaúxe (Chantada); non é monte común, son eidos particulares. Conta o meu tío Paco que de neno ía coas vacas para alí, xuntábanse os do Barrio de Puga (Pradeda), Xedive (Pereira), Peago (Milleirós), deixábanas pacendo e non miraban para elas ata a hora de recollelas.
A Peneda Cabezuda
Detalle da cabeza
O nome de “Peneda Cabezuda” débese a que se pode enxergar o perfil dunha cabeza humana (muller?) deitada boca arriba, se se mira desde determinadas posicións, por exemplo poñéndose ao norte da pedra. Á miña nai contáballe a súa avoa que hai moito tempo viña unha moura fiando na roca, pousou o vulto que traía na cabeza (a parte da peneda máis alta), deitouse a descansar e alí quedou petrificada. Na Wikipedia en galego dise que na década de 1940 os soldados poñían a bandeira de España nos sitios altos ou importantes, e a Peneda Cabezuda era un deles. Cando me tocou “servir” en Regulares de Ceuta vin “La Mujer Muerta”, aquela peneda é ben máis grande que a nosa, pero está mellor perfilada a cara da galega, que para min é “máis riquiña”. Cando se me facían duras as gardas miraba para “La Mujer…” que me lembraba a “Cabezuda” e “morriña fóra”.
En Galicia Encantada recóllese que alí estiveron os mouros, andaban por debaixo da terra, deixaron as marcas nas penedas e chamábanse Zacocho, Tucho e Cachote. E tamén se podía atopar ouro se se ía con pata de cabra ou roda de carro. No blog dos Parentes (gandeiros) dise que está a carón da Pedra da Marrá, unha peneda cortada na que se pode meter unha persoa polo medio dela, cousa que lles daba moito xogo aos cativos que gardaban o gando.
Outro valor engadido destas penedas son os petróglifos, descubertos por Roi Fernández, catalogados por Begoña González e dados a coñecer por Televinte Chantada: coviñas, cazoletas, elipses. Ademais, desde estas penedas vese moita larganza cara ás terras de Chantada, Lemos e Ourense, por iso figura como miradoiro na web do Concello de Carballedo.
A Peneda da da Marrá e detrás a Peneda Cabezuda
Peneda da Marrá
Esta visita á Cabezuda é un bo momento para lembrarmos o mito da “moura” galega, algo que os investigadores pontevedreses Rafael Quintía e Buenaventura Aparicio consideran que debía ser obrigatorio nas escolas, porque así é como entendían o mundo os nosos devanceiros. O mesmo podemos facer coas lendas dos mouros relacionadas coa procura do ouro. Alí buscaremos os petróglifos, a Peneda da Marrá e sentaremos nunha pedra para degustar a paisaxe desta Galiza central. Sentaremos nunha pedra porque non hai ningún banco nin sinal, nada, só a natureza. Tampouco hai aglomeracións de turistas. Case mellor así.
Paisaxe desde a Peneda Cabezuda
E desde alí podemos continuar cara á ribeira do Sil, a do Miño, o Románico da Ribeira Sacra, Ourense… que está moi ben situada esta pedra. Mesmo xantar na Barrela ou en Castro de Carballedo, que se come moi ben.
Boa viaxe e bo proveito, amiguiñes!
Anxo González Guerra
Profesor de Galego
Son Anxo González Guerra. Crieme entre Trasar de Carballo e a Cervela, lugares da montaña luguesa. No Seminario tiven de profesor ao mestre das etimoloxías Nicandro Ares, no Instituto a Alonso Montero, no Colexio Universitario a Anxo Tarrío e na Facultade de Filoloxía a Carvalho Calero. Terán algo que ver en que sexa un dos integrantes da 1ª promoción de Galego-Portugués?
De xaneiro de 1980 a abril de 2015 fun profesor de Lingua Galega e Literatura no IES Sánchez Cantón onde tiven alumnos e alumnas marabillosos. Desde 2005 Vitoria Ogando e mais eu fomos poñendo materiais na Internet: ogalego.eu. E seguimos de xubilados.
Alá na miña terra da infancia aos xubilados dáselles por traballar unha ribeira ou un morteiro. A min dáseme por cousas de lingua e literatura, alí onde queiran escoitarme. A cabeza non para, non convén estar ocioso.
Lembranzas das mestras da infancia
máis artigos
♥♥♥ síguenos ♥♥♥
