PONTEVEDRA: RUEIRO RE(de)TALLADO

3. ARTURO SOUTO FEIJÓO

Unha placa no número 11 da rúa Michelena, na chamada “casa dos calzóns”, hoxe a piques de desaparecer, recordanos que nesa rúa naceu Arturo Souto Feijóo.
Naceu o 4 de xullo de 1902, fillo de Alfredo Souto Cuero, maxistrado e pintor, e de Pilar Feijóo Freire.
Con residencia en distintas cidades españolas por mor do traballo do pai, en 1916 matricúlase na Escola Industrial de Artes e Oficios e de Belas Artes de Sevilla.

E no 1920 ingresa, en Madrid, na Real Academia de Belas Artes de San Fernando. No 1925 realiza a súa primeira exposición individual na Casa de Galicia en Madrid, e no 1931 é becado pola Deputación de Pontevedra o que lle permite viaxar a París e visitar distintos museos europeos. Participa en diversas exposicións individuais e colectivas en Galicia e España, traspasando fronteiras ata Berlín, Copenhaguen e Londres. 

Colección do Parlamento de Galicia

Revista Vieiros. Do arquivo do Consello da Cultura Galega

Regresou a España en 1962, onde realizou diversas exposicións en Vigo, Santiago, Madrid e Bilbao, pero tivo que regresar a México, onde falece dous anos despois, en 1964.
A súa obra permanece en importantes museos como o Museo Nacional Reina Sofía, o Museo d’Art de Catalunya, o Museo de Belas Artes de A Coruña e o Museo de Pontevedra. A cidade de Pontevedra púxolle o seu nome a unha praza en recoñecemento á súa arte.

A información para elaborar esta pequena reseña é emprestada do Consello da Cultura Galega, de artigos de prensa e de “La aportación decisiva de Aturo Souto a la plástica de Vieiros”, de Mª Victoria Carballo-Calero Ramos.

PONTEVEDRA: RUEIRO RE(de)TALLADO

1. SEBASTIÁN GONZÁLEZ GARCÍA-PAZ

Permítome a licenza de inaugurar a sección coa placa que, na rúa Castelao, lembra a Sebastián González García-Paz, o meu tío Tano.

Naceu en Pontevedra o 26 de maio de 1908, fillo de Bernardino González e de Ceferina García, e irmán de Daría e Enrique (meu pai).

Estudou no Instituto de Pontevedra, onde trabou unha amizade que perdurou toda a vida con Antón Fraguas. Xuntos crearon naquela primeira etapa, sendo aínda moi novos, no 1924, a Sociedade da Lingua (SDL). Rematado o bacharelato, continuou estudos de historia na Universidade de Santiago, onde se licenciou con premio extraordinario e foi bolseiro da Xunta de Ampliación de Estudos en Francia e Alemaña. Doutorado en Madrid, investigou a cultura castrexa, acadando a praza de profesor de arqueoloxía e historia da arte da Universidade de Santiago.

Participou intensamente na actividade intelectual, cultural e política do país como membro activo das Irmandades da Fala, do Partido Galeguista e do Seminario de Estudos Galegos, do que foi secretario xeral. Concelleiro na corporación municipal de Santiago que presidiu Ánxel Casal, a súa traxectoria política e cultural en Galicia quedou truncada co golpe de estado de 1936. En 1940 foi inhabilitado polo réxime franquista cunha sanción de inhabilitación total, seis anos de desterro a máis de 200 quilómetros de Santiago e 5000 pesetas.

Placa conmemorativa no costado do Hotel Rías Baixas, na rúa Castelao

Exilouse en Porto Rico, onde foi acollido en casa de familia materna, na que tamén vivía a súa curmá segunda, Manuela Lamela, coa que casou en 1941 e coa que tivo tres fillos, Sebastián, Juan Manuel e Maripí. Volve a casa por primeira vez do exilio en 1953 como cidadán estadouniense.

En 1939 comeza a impartir clases na Universidade de Porto Rico, na cátedra de historia da arte, e xa no 1943 foi nomeado decano da Facultade de Humanidades, cargo que ocupa ata 1962. Na universidade coincide con Juan Ramón Jiménez , Cristóbal Ruíz, Eugenio Granell e Pedro Salinas. Con todos eles mantivo amizade e conversas. Obras de Granell e Cristóbal Ruíz adornaron as paredes da súa casa de San Juan e hoxe, algunha delas, honra a vivenda da súa neta, Magda Mari, en Nova Iorque.

Seguindo a liña dos movementos culturais nos que participou en Galicia, en Porto Rico impulsou o Teatro Universitario, complementado co Teatro Rodante, replicante de La Barraca de García Lorca, o Coro, o Museo da universidade e o Centro de Excavacións Arqueolóxicas. Creou o Seminario de Estudos Portorriqueños que, como sinala Antón Fraguas: “Non se escapará a ninguén o paralelismo co seu antigo Seminario de Estudos Galegos, onde se traballaba, guiados por el, na recolleita de materiais con esa pacencia que fai falla, prescindindo da presuntuosa nombradía.”

Sebastián González García-Paz nas excavacións de Santa Tegra (1930)

A información para elaborar esta pequena reseña é emprestada da memoria familiar , do Consello da Cultura Galega, do libro de memorias  de Tuco Cerviño, Un taxi verde e un concerto, e de número 21 da revista Grial, no que Antón Fraguas publica un artigo sobre Sebastián González.