Rafael Sánchez-Agustino “Fis” por Ana Santos

Rafael Sánchez-Agustino “Fis” por Ana Santos

Compañeiro de profesión durante moitos anos, cada un no seu instituto, traballador infatigable a prol do deporte en Pontevedra, profesor de moitos ilustres e non tan ilustres da nosa capital, hoxe a historia de vida é a de

Rafael Sánchez-Agustino Rodríguez, más conocido como Fis, apelativo dado por sus hermanos más pequeños que no sabían pronunciar bien su nombre, nació el 15 de agosto de 1943 en el nº 15 de la calle de la Oliva de Pontevedra. Hijo de Eulogio Sánchez-Agustino Jaráiz de Arenas de San Pedro (Ávila), viudo y padre de tres hijos y de Isolina Rodríguez Barreras de Villaviciosa (Asturias).

Su tío abuelo Luciano vino a Pontevedra para mejorar su vida laboral y trajo a sus sobrinos, Eulogio, Pedro, Amador y Milagros. Era la época en la que muchos otros castellanos como Beledo, Melero, Matías de Cabo y un largo etc… decidieron también establecerse en la ciudad del Lérez.

fis de mozo

Aquí Eulogio, su padre, se casó y tuvo a sus tres primeros hijos pero enviudó muy joven. Después de cuatro años conoció a Isolina, su madre, con la que se casó y tuvieron once hijos más. En total eran 14, 7 chicos y siete chicas, Fis era el número 5. El padre de Isolina era encargado de faros marítimos y fue destinado a las Islas Cíes entre otros lugares pero estaban afincados en Pontevedra.

La familia tenía una zapatería, “La Madrileña”, en los bajos de la vivienda de la calle de la Oliva, donde ahora hay una heladería. Me comenta Fis que en la habitación que da al balcón derecho, al que ahora le falta un cristal, nacieron él y muchos de sus hermanos.

A los tres años empieza la escuela en la calle del Puente en un colegio de monjas Calasancias. Allí estuvo 3 ó 4 años hasta que se crea en el instituto la sección de parvulitos y preparatoria. Sus profesores eran Don Luis Almón y Doña Alicia y algunos de sus compañeros Mosquera, Recuna, Pazos…

En la foto está en la tercera fila, es el primero empezando por la derecha

calasancias
Colexio Calasancias 1947-48

En el instituto las chicas y los chicos estudiaban por separado y entraban por puertas diferentes. La comunión la hizo precisamente en la capilla del instituto. En la fotografía de la derecha está con su hermano, él es el pequeño.

A los 13 años empezó a hacer deporte. Jugaban en el Pazo de Campolongo primero al fútbol y después al baloncesto. Recuerda que el cura de San Bartolomé sorteó un balón de cuero de este deporte y entre sus hermanos y él consiguieron reunir casi todas las rifas por lo que se lo dieron a ellos sin necesidad de sorteo.

comunión Fis

Su materia preferida, por supuesto, era la educación física, impartida por Manuel Corrochano, Bernardino Rodiño y José Luis Castillo. Además también le gustaban las clases de historia de Julián Álvarez.

En su época de alumno entrenaba con Corrochano y Enrique Alfonsín que los llevaba a un gimnasio que había en las galerías Oliva. El conserje se escandalizó cuando los vio entrenar a torso desnudo y les prohibió la entrada hasta que compraran una camiseta. Hay que señalar que en el instituto fuera verano o invierno la educación física se hacía en el exterior, en el Verjel y sin camiseta, sólo pantalón corto y zapatillas.

estadio da xuventude
En el estadio de la juventud 1961
Campionato galego
 Balaidos, campeonato gallego juvenil

Con 15 años, siendo aún juvenil, Alfonsín lo seleccionó con la Sociedad Gimnástica para salto de altura en el estadio San Pedro de Marín. Con los nervios no durmió esa noche. Saltó 1,55 y quedó campeón provincial.

“Se jubiló por imperativo legal a los 70 años, le hubiera gustado continuar.”

Rafael Sánchez-Agustino "Fis"

A partir de ahí, comenzó a compaginar los estudios con la práctica del baloncesto y el atletismo. Fue campeón gallego juvenil de salto de altura con la Sociedad Gimnástica saltando 1,75 a rodillo ventral. Hay que decir que no había colchoneta y la caída era en arena.

También jugaba al balonmano en las Competiciones de Juventudes. Entrenaba con Sieira en el Vergel. Además de entrenar, con 17-18 años comenzó a realizar cursos de entrenador de diferentes deportes.

En 1964 fundó con Corrochano el club Cisne. Él era el delegado. Empezaron con alumnos del instituto.

Balonmano OJE
OJE de Balonmano 1960 El Vergel. Carril, David, Fis,Julio Vilas, Canitrot, Medal. Agachados Iglesias,Casal, Mejuto, Tilve
Baloncesto
Teucro de Baloncesto en Arzobispo Malvar 1964. Julio Vilas,Candendo, Rocafort,Touza, Fis. Agachados: Molas, Juan Mejuto, Enrique Mejuto e Pucho

Al acabar el bachillerato se fue a Vigo a estudiar perito industrial. La carrera no le gustaba y Don José Filgueira Valverde, director del instituto que necesitaba un profesor de educación física, lo contrató. Delante de 500 alumnos formados en el patio lo presentó como Fis. Era el año 1967 y tenía 24 años.

patio instituto
Patio del Instituto 1956
teucro-vulcano
Teucro-Vulcano 1960

El material deportivo que usaban eran las colchonetas de esparto, espalderas, potro, plinto y bancos suecos. Practicaban la gimnasia sueca de movimientos de brazos y piernas coordinados y a la vez. También realizaban deporte en el Vergel, sobre todo balonmano y atletismo.

En el año 1969 se creó el Cisne de atletismo y en el 70, el de balonmano. Él era su entrenador.

Durante muchos años el instituto fue campeón provincial y ganaba los campeonatos del sector.

Con 27 años aún no había hecho la mili. Su padre, bien asesorado por militares, pidió prórrogas hasta que ya no le concedieron más. Además, se benefició de una ley por la que el 5º hijo podía elegir cuerpo y destino. Pidió ir a Figueirido de recluta para hacer el CIR. En el instituto lo sustituyó por dos meses un comandante en activo. Después lo destinaron al gobierno militar y gracias a la amistad de dos capitanes pudo compatibilizar las clases con el ejército. Eso duró un año.

provincial
1978-79 Campeonato provincial
cisne 1982
Cisne 1982
roma 1983
Roma 1983

A principios de los setenta, cuando el Sánchez Cantón se trasladó a Reina Victoria (pero no al edificio actual, sino a otro anterior que tuvo que ser derribado con menos de quince años), los alumnos ayudaron en el traslado. Recuerda que en el nuevo edificio las aulas temblaban cuando se corría en el gimnasio porque estaba situado justo debajo de ellas y en la parte hueca a la altura del río.

Aceptó entrenar al equipo femenino de balonmano y allí conoció a la que sería su mujer, Pili Rodríguez, con la que se casó 3 años después. Ella estudió magisterio y fue fichada por el Club Teucro. Jugaba de lateral y era muy buena.

En la foto: Equipo femenino de balonmano del Instituto en 1967

De izquierda a derecha de pie: Pili, Maricarmen, Cuchi, Luisa, Margarita,

Agachadas: Blanca, Mariló, Angelines, Aurora

femenino de balonmano
Equipo de balonmano del Instituto en 1967

Tienen 4 hijos, un chico y 3 chicas y 5 nietos.

Tuvo que convalidar sus estudios en el año 1989 en el INEF de La Universidad Complutense de Madrid.

Se jubiló por imperativo legal a los 70 años, pero le hubiera gustado continuar.

Se plantea la jubilación como una etapa para el disfrute de sus nietos y de nuevas aficiones como el ajedrez donde aspira a ganar a su nieto Rafa III que con 12 años es imbatible.

Familia de Fis
nietos

Le gustan la fotografía y la investigación (está trabajando en un libro de sobre las promociones y claustros del IES desde 1845 a 1963) y se emociona al hablar de música: estuvo en el coro del instituto durante muchos años y es socio de la Filarmónica. Le encantan la música clásica, la zarzuela y la ópera. Hizo de extra en las zarzuelas de los Festivales de España siendo alumno del instituto. Parece que su nieto Pablo continúa su legado.

Le relaja trabajar en la finca y le gusta mucho leer, lo último Roma soy yo de Santiago Posteguillo. En la tele ve las películas de vaqueros.

A raíz de la pandemia dejó de caminar. Antes hacía 15 km diarios, ahora hace bicicleta acompañado de sus nietos.

Durante más de 10 años organizó los viajes a Italia del alumnado. Italia es un país que le apasiona y a donde vuelve cada vez que quiere disfrutar. Le gustaría ir a Egipto porque es un enamorado de la historia.

Echa de menos el contacto con el alumnado pero no las clases. Visita con frecuencia el instituto porque nadie como él conoce donde están los archivos.

Tiene un rincón favorito y particular que es la vista de la Cíes desde la playa de Melide en Cabo Home.

emblema oro
Insignia de oro del Cisne 1976
ciudad de Pontevedra
Premio ciudad de Pontevedra 1977

Un pouco máis sobre Fis:

  • Entrenador nacional de Balonmano
  • Co-fundador, expresidente y entrenador del Club Cisne de Balonmano Pontevedra
  • 1973 Burdeos (Francia) Delegado del equipo Español en el campeonato Europeo escolar
  • 1976 Medalla de Oro del Club Cisne
  • 1977 Premio Cidade de Pontevedra
  • 1979 Madrid, 1983 Roma, 1984 Alcalá de Henares, 1985 Tivat Becario en el curso internacional de entrenadores
  • 1985 Medalla al mérito del Balonmano Provincial
  • 1993 Medalla al mérito del Balonmano gallego
  • 2006 Distinción de la FGB: Pioneiro do Balonmán Galego
  • Desde o ano 2007 organizador y director de los maratones populares de Santiaguiño del Burgo
  • 1997 Comisario y organizador de la exposición fotográfica 150 años del instituto de Pontevedra
  • 1999 Comisario y organizador de la exposición fotográfica: O Apóstolo, Pontevedra e os camiños
  • 2002 Comisario y organizador de la exposición fotográfica 50 años del coro del instituto
  • 2002 Comisario y organizador de la exposición fotográfica 50 años de la sociedad gimnastica de Pontevedra
  • 2007 Comisario y organizador de la exposición fotográfica 50 años del deporte en el instituto
50 años del cisne
En la presentación del libro de los 50 años del Cisne
pioneros deporte
Fis con Corrochano y Rafael Pazos.
Pioneros del Balonmano Gallego 2006

Despídome de Fis coa promesa desas fotos antigas que rescatou e conserva da historia do noso deporte. Grazas infinitas pola túa historia que máis dun alumno lembrará con pracer.

Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Juan Romero

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Juan Romero Ogando por Ana Santos

Juan Romero Ogando por Ana Santos

Coñezo a Juan de toda a vida. Eu tamén fixen atletismo e estiven no club Cisne con Telesforo de adestrador. As pistas foron testemuñas dos nosos adestramentos con maior ou menor éxito. O Estadio da Xuventude foi a súa casa durante moito tempo. Hoxe a nosa historia de vida é de… 

Juan Romero Ogando naceu en Barro o 26 de setembro de 1955. Fillo de Juan Romero Fernández, natural de Combarro, e de Valentina Ogando Soto, de Forcarei.

O pai de Juan era secretario do concello de Barro, e a súa nai, telefonista. Ela quedara orfa sendo aínda moi nova e foi acollida por un seu tío, D. Manuel Ogando, que era crego de Xeve.

 Juan tivo unha irmá maior, Isabel, que finou hai uns anos.

De neno andou na escola de D Gerino en Barro e lembra que lle gustaba moito a historia da arte. En 1965, cando tiña 10 anos, veu coa irmá para Pontevedra onde ela estudaba maxisterio para ingresar no instituto Sánchez Cantón. Vivían nunha pensión e ían os fins de semana á casa.

Juan con 3 anos

Dábanlle clase entre outros, Corrochano, Castillo, Fis, D. Mariano, Da. Pila, etc… Animado polos profesores de educación física, comezou a practicar deporte. Con 14 anos foi campión escolar de España de 400 metros. O instituto ficou nese ano campión de España en todas as modalidades. Lembra a súa primeira carreira cando tiña 14 años, un cross escolar que adoitaba gañar Moure, pero esa vez gañou el e déronlle unha medalla. Ao volver para casa, de pé no autobús de liña, deulle un mareo e estivo unha semana con dores nas pernas.

Só tivo unha lesión importante: unha rotura de fibras cando tiña 18 anos. Foi correndo os 100 metros.

carnet da OJE
Carnet da OJE 1970
Carreira 100 metros
Juan, no medio, nunha carreira co club Cisne 1974

Empezou a adestrar no Estadio da Xuventude con Telesforo, que daquela era directivo da OJE e levábao nos veráns aos campamentos nas Sinas. Coñeceu a Gonzalo Méndez en 1972 facendo atletismo. Fixéronse moi amigos aínda que eran rivais nas pistas. Levaron durante moitos anos vidas paralelas, no traballo, no deporte e coas parellas.

 Ao rematar o COU tiña a intención de estudar medicina como os seus avós maternos, prematuramente falecidos, pero saíron unhas prazas para a Caixa de Aforros de Pontevedra e conseguiu unha en Barro. Así que con 18 anos comezou a traballar. Dous anos máis tarde cambiaría Barro por Pontevedra. Fixo a mili en Valladolid pero non deixou de adestrar nin de competir.

Juan con Rocío
Juan e Rocío en 1986
Juan e Rocío na actualidade

Coñeceu a súa parella facendo atletismo. Casaron e tiveron dous fillos, Juan e Rocío.

Sempre lle gustou relacionarse con xente nova e axudou moito aos seus fillos. Seus pais Foron moi compracentes con el e coa súa irmá. Lembra que cando saía o pai lle daba 500 pesetas para gastos e outras 500 “polo que puidera pasar”, se non pasaba nada tiña que devolvelas.

Despois de adestrar con Telesforo, Muradás e Chus, comezou de xeito individual con Gonzalo. A partir dos 40 comezou a ir aos campionatos de veteranos de Europa e do mundo nos que atinxiu chegar á final en seis ocasións en 800 e 1500 metros.

Juan no estadio
Con Gonzalo Méndez, seu amigo e rival
Juan Romero
milla urbana

 Aos 47 anos decidiu deixar as pistas e púxose á rodar. Empezou facendo 10000 metros, media maratón e maratón. Xa leva oito, a derradeira en Valencia no 2004 coa Ximnástica. Agora fai carreiras populares e leva un grupo de homes e mulleres entre os 45 e os 65 anos. Adestran martes, xoves, venres e domingos na Illa das Esculturas de 21 a 22:30.

andainas
carreira contra o cancro
Pontevedrada
equipo de populares
equipación do grupo
ximnástica

Tivo a oportunidade de prexubilarse aos 55 e, aínda que ao principio foi algo duro, centrou a súa actividade na Ximnástica onde pasaron de pedir subvencións a facer e vender a marca.

Depoandadas
andainas

Creou un grupo de sendeirismo, Naturgalicia, e foi o artífice das Depoandainas e Ponteandadas para a Deputación e o Concello de Pontevedra.

“Gustaríalle volver a un campionato do mundo ou olimpíada pero “de oínte”.

Juan Romero Ogando

Un reto que lle queda por facer é viaxar a Costa Rica ou Exipto. Tamén lle gustaría volver a un campionato do mundo ou olimpíada pero “de oínte”.

Foi

– Vicepresidente, tesoureiro e director da Sociedade Ximnástica de Pontevedra.

– Directivo, membro da comisión delegada e da comisión de clubs da RFEA

– Delegado en Pontevedra e directivo da FGA.

– Directivo do Club Cisne atletismo.

– Directivo do Club RUNGALICIA atletismo.

– Directivo do Club atletismo Pontevedra. – Membro electo polas federacións no IMD Concello de Pontevedra.

– Directivo e tesoureiro da Asociación Juan XXIII e presidente do Club polideportivo Juan XXIII.

– Presidente do Club de Bádminton Pontevedra.

Medalla de Ouro e brillantes da ximástica
Juan, Touza, Charo e Vidal na entrega da medalla de ouro e brillantes da Ximnástica 2022
Cortegoso, touza
Juan, Touza, o pai Simón do S. Narciso o día da súa xubilación e Cortegoso

Na actualidade é presidente de Naturgaliza Club. Gústalle ler, nomeadamente os clásicos. O Quixote é un dos seus favoritos. É un creativo, escribe sobre todo ideas.

O seu recanto favorito está na Illa das Esculturas, na Galiña Azul.

andaina de ponteandadas
Juan Romero

Juan é un torrente de ideas. Sempre ten en mente cousas que facer. Deixamos esta conversa coa idea de continuala noutra ocasión. Grazas por partillar comigo este tempo que che roubo das túas actividades. Vémonos en calquera das andainas.

Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Marina De Sáa

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Marina de Sáa González por Ana Santos Solla

Marina de Sáa González por Ana Santos Solla

Marina  e mais eu compartimos, á parte da nosa profesión como profesoras de Educación física, os nosos bisavós que eran irmáns, Juan e Josefa Santos Garrido, nados na rúa da Oliva, conforman unha árbore xenealóxica cun tronco común. Josefa casou con Joaquin Bravo Rial e tiveron a Peregrina Bravo Santos que casou en 1901 con José de Sáa Cuñarro de Lalín, tiveron 13 fillos, un deles, Manuel de Sáa Bravo, seu pai, casou con Marina González Abeigón, a súa nai, de Ribadumia, que eran 16 irmáns.

Peregrina Bravo Santos
Peregrina Bravo Santos
pais de Marina
Manuel de Sáa e Marina González

Marina de Sáa González naceu en Barrantes no concello de Ribadumia no ano 1947, filla de Marina González Abeigón e Manuel de Sáa Bravo de Pontevedra.

Os seus pais coñecéronse en Pontevedra, el era taxista no garaxe Miranda e ela traballaba na pastelería de Prieto, coñeceuna nun baile, logo ela marcha para Vigo a traballar de neneira e volvendo soamente as fins de semana. Casaron en Ribadumia, tiveron 4 fillos, ela, Marina, é a máis vella.

Non foi á escola ata os 5 anos, pero xa sabía ler e escribir, nas Calasancias recorda os recreos na praza de Méndez Núñez, o magnolio, a súa clase encima do arco, alí estivo dous anos, aos 7 marchou ao colexio Buela, que era mixto, e alí ficou ata os 10 preparando o ingreso, deulle clase Dona Teresa e D. Ignacio. Sempre lle gustaron máis as ciencias que as letras.

 Pasou ao instituto en 1957, foron os seus profesores, Noya, Marcelino, Antonio Lino de francés, Mercedes Silva (Corrosca), en 4º tivo a Marisol Matos en EF,  aí empezaron a facer baloncesto na parte de atrás do instituto e nas galerías Oliva nunha especie de ximnasio que alí había, o seu campo de xogos era o verxel onde está hoxe o Sánchez Cantón, ían con pololos e saia, para xogar a baloncesto fixéronlle un uniforme enteiro como tenistas con pololos por debaixo

Uniforme de baloncesto 1961
Uniforme de baloncesto 1961, 1ª da dereita
Equipo de baloncesto Marina
Equipo de baloncesto, Marina 1ª a esquerda agachada
balonmano, el vergel
Equipo de balonmán, Marina coa pelota Ano 1963 Zamora
balonman
Equipo de Balomán do instituto, Marina 1ª a esquerda agachada- 1963

Ata 5º  o instituto foi feminino, só en Debuxo e Grego había rapaces. Había unha competición no Nadal, na que debuxar unha escena, que tivese que ver con esta celebración, no encerado e facer un enxoval para un bebé que se doaba ao hospicio, era un concurso por aulas e dábanlles un premio, gañaron case sempre.

Festa dos encerados
Encerados no nadal
Encerados
Encerados no nadal
Nadal dos encerados 1961-62
Instituto 1962
No Instituto 1962

En 4º de bacharelato empezou nas  competicións escolares, lembra a viaxe do sector a Zamora. Ían  xogar balonmán con Corrosca como profesora, foi de adestrador Carlos, porque a profesora tiña que ir de delegada.

 Cando xogaban na casa pintaban as liñas do campo, menos cando era no Teucro que era de cemento. Decidiu quedar co balonmán. Eran as súas compañeiras Mili Paz, Alicia Outón, Tucha Portabales, Ana Conde.

Unha profesora que lle influíu foi Loli Tamames que lle daba labores e díxolle que debía ir a Madrid. Tiña 16 años, iso animouna a dicilo na casa onde tivo o apoio do pai, así que marchou a Madrid ao colexio Ruiz de Alda, tamén chamado La Almudena, de Galicia tamén ía Margarita Concepción Vidal e Josefina Martínez Gómez ambas de Vigo, aínda hoxe seguen a ser amigas.

“Algunha vez gustaríame coller o tren nunha estación, non nun apeadeiro”.

Marina de Sáa González

Aquilo fascinouna sobre todo ver o cambio de espazos e materiais que había para facer educación física;  a carreira eran 3 anos e reválida para ser profesora nacional de E.F.

Para ingresar na Escola, desde que se establece o Plan de tres anos, as aspirantes terán 16 anos cumpridos e menos de vinte e aprobados os estudos de Bacharelato Elemental, Maxisterio ou Peritaxe Mercantil, así como deberán realizar un exame de ingreso, ao que só poderán presentarse en dúas convocatorias, que constará das seguintes probas:

a) Exame Médico-Deportivo.

b) Probas de Aptitude Física.

c) Exame de Cultura Xeral.

d) Presentación dunha composición escrita de dez folios, na que se explique o porqué quere realizar estes estudos.

Tivo que facer probas de entrada: atletismo, aparatos ximnásticos, proba de ritmo etc.…

Entraron 42 mulleres de toda España, había tres especialidades; E.F., Ensinanzas do Fogar e Enfermería. Os homes ían estudar á Academia de mandos José Antonio e terminaban con dobre titulo: profesor e mestre de Educación Física.

 Tiña como materias, teoría da E.F., Fisioloxía, Anatomía, Psicoloxía, Ximnasia, Natación, Baloncesto, Balonmán, Atletismo, Voleibol etc…. Custoulle moito o atletismo e encantáballe o balonmán, o seu profesor era Domingo Bárcenas e logo Juan de Dios Román quen tamén foi o seu director da tesina, a primeira que dirixiu.

Ruiz de Alda
Escola Ruiz de Alda, A Almudena

Naquela época as mulleres tiñan prohibido deportes como o fútbol e a equitación, tampouco deportes de contacto como judo e boxeo etc.  Gustábanlle moito tamén a anatomía  e o voleibol, o profesor, Luis carrero, motivábaas moitísimo. Era un grupo o da súa clase moi unido, estaban internas na residencia, a fin de semana saían por Madrid, salvo que che tocara ser xefa de día, controlar as entradas e saídas, tocar as campás, apagar as luces, espertar as compañeiras etc…

 No 1º trimestre as galegas fixeron as maletas 3 veces, non soportaban no ver o mar, tiñan moita morriña, pero sempre as pillaban na porta, non viñeron ata Nadal. Coincidiron no mesmo cuarto tres galegas e dúas canarias, un mar polo medio.

 Cando viñeron no Nadal e viron o Miño choraron como nenas pequenas, logo xa se afixeron a estar en Madrid.

En Semana Santa tiñan que quedar para facer os exercicios espirituais. O uniforme era unha saia gris con camisa branca e chaqueta azul marino, para as clases short e camisetas e no derradeiro ano as mallas. En segundo tiñan un chándal de la para as clases de prácticas que facían en 2º e 3º, a ela tocoulle nun colexio e logo nun orfanato.

  En 2º e  3º tiñan esquí e ían a Navacerrada, tamén exhibicións de ximnasia nas que participaban varias escolas.

Esquí
Esquí
Navacerrada
Navacerrada 1965

Tiña moi claro a docencia e o balonmán era o seu deporte.

A súa  tesina de  fin de carreira titulábase: É o balonmán un deporte feminino?, tocoulle defendela diante dun psicólogo que era sacerdote, custoulle moito convencelo xa que ás mulleres non se lles permitían os deportes de moito contacto. Ano 1967.

 Cando chegou a Pontevedra a Sección Feminina ofrécelle traballar na Escola Normal (Pagaban 500 pesetas mes por 24 horas de clase pola mañá) e no Sagrado Corazón de Placeres (por 18 horas 2000 pesetas) traballaba todo o día coa incomodidade de coller o trole todos os días.

 En 3º de carreira empezou cun mozo que era de San Martin de Meis e coñecera no verán, xogaba ao fútbol, estaba na Coruña estudando Náutica, tivo un noivado de cartas.  No  67 empezou a traballar e casaron no  69.

Deixou a docencia un ano e incorporouse o curso seguinte, pero só na Escola de Maxisterio. Tiveron o agasallo de Pilar Primo de Rivera pasando a cobrar 11 mil pesetas igual que as materias de Debuxo e Música, as tres “marías”. A súa docencia eran 35 horas.

 Ese ano a Sección Feminina pediulle crear o Club Medina de balonmáns, había o Teucro de mozas, tivo a sorte de estar dando clase en Maxisterio e creou o equipo. Chus e Mari Carmen na portería, Merche, Paz, Mina, etc.….Con ese equipo no 71 celebrouse en Madrid o Campionato de Escolas Normais e as súas rapazas quedaron campioas. Suso Brea foi o adestrador porque ela tiña que ir de delegada.

campeonas de España
Os Campionas de España de Escolas Normais 1971

Ata o ano 1972 seguiu en Maxisterio e  deixou o equipo de balonmán.

Creouse a especialidade de mestre de E.F. e a licenciatura e deu durante dous anos Aprendizaxe e Desenvolvemento motor, Teoría da E.F. e Didáctica.

 Fixo os cursos de doutorado en 2007 antes de xubilarse. Había unha profe na Coruña, Claudina de Mena Rocha, que lle dixo “Marina tes que facer o doutorado antes de xubilarte, o seu compañeiro García Soidan díxolle “adiante” e foi o seu director de tese. O 16 de xullo leuna obtendo sobresaliente  cum laude e o 30 de setembro de 2007 xubilouse.. Estivo 40 anos na docencia.

 Xubilouse porque a universidade ofreceulle unha xubilación anticipada e tamén porque o marido xa estaba xubilado. Ten 4 fillos(2-2) e na súa familia son 9 os que seguiron a carreira de licenciados en E.F.,  o seu fillo David segue a súa estela.

Familia de Marina
Familia de Marina
diante do comercio
Os netos de José de Sáa diante do antigo comercio
Anos 20 en Pontevedra
Benito Corbal, anos 20, comercio de José de Sáa
comercio de José desáa
Casa de Huéspedes de José de Sáa

Cando lle pregunto que bota de menos da súa profesión, dime que ás veces o contacto cos alumnos, o  máis bonito era ensinar a ensinar, é crítica co que ve, convertese en xuíz de como se está a traballar. Fala cos seus fillos da profesión da diferenza xeracional e o esforzo que supuxo empezar.

 “Algunha vez gustaríame coller o tren nunha estación, non nun apeadeiro” isto díxollo ao reitor cando se instaurou a titulación de Licenciado en Ciencias da Actividade Física e Deporte.

 Hai 25 anos que empezaron a xuntarse as compañeiras de carreira, cando comezou o Wasap  a primeira vez en Toledo, a partir de aí quedan todos os anos menos na pandemia e en decembro as que poden fan unha comida de Nadal en Madrid. En Pontevedra fíxose en 2018.

 Desde a xubilación goza da compañía do marido, viaxan, desfrutan dos seis netos.

25 anos despois 1988
Reunión en Toledo 1988 polo 25 aniversario
Reunión en Madrid 2021
Reunión en Madrid 2021

Viaxou moito co seu home no barco, África, Grecia, Turquía, Italia e case toda a costa, el ía de capitán e acompañábao toda a familia. Tamén viaxan moito co seu fillo David e a súa muller. Volvería a Grecia, que lle encantou, e  a Florencia da que veu fascinada.

Encántalle ler e gustáballe ir ao cine máis antes que agora, as redes sociais non as utiliza por preguiza  en aprender a manexalas.

 O seu recuncho favorito está onde escoite o mar, dálle igual onde estea e se hai árbores mellor. Ter o mar cerca é una sensación de relaxación inmensa.

Un soño sen cumprir ten que pensalo moito para dicir que volvería a Grecia.

Marina e Ramón
Marina con Ramón en Tenerife

Xa está preparando a súa viaxe a Tenerife en febreiro buscando sempre o sol, na súa mente inqueda non faltan proxectos.

Operárona hai pouco da cadeira poñéndolle unha prótese e tamén hai uns anos dos meniscos, algo inflúe a práctica deportiva.

Rematamos recordando como sendo muller foi pioneira no deporte en Pontevedra, polas súas mans pasaron moitos alumnos que hoxe son mestres e profesores que non tiveron que loitar tanto polos dereitos para que a Educación física fora considerada unha materia de pleno dereito como as Matemáticas.

 Grazas Marina por compartir con nós un anaquiño da túa frutífera vida.

Gala do deporte
Na carreira da muller, homenaaxe ás pioneiras do deporte feminino
Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Rafa Loureiro

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Luis Otero Echart por Ana Santos

Luis Otero Echart por Ana Santos

A Luís coñecino de cura. Enténdase ben, ía vestido de cura nunha representación coa asociación Sete Espadelas. Alí souben que era da Estrada, a terra da miña avoa paterna. Falamos moito e sempre coincidimos nas pasarelas, el cun porte moito máis elegante ca o meu.

Luís Otero Echart naceu en abril de 1944 na Estrada. Seus pais, Vicente Otero Ulloa e Pilar Echart Fernández eran da Estrada e de Valadouro, respectivamente. Tivo Luís 15 irmáns dos que sobreviviron nove, seis mulleres e tres homes. El era o do medio.

O apelido Echart é de orixe vasco-francesa e vén significar casa de fóra. O avó era de Barreiros en Lugo.

Luis Otero Etchar
Familia Otero Echart. Luis 1º pola dereita
Primeira comuñón Luis
Foto antiga da Estrada, Luis 1º esquerda

Os pais de Luís eran mestres, a nai en Ouzande e o pai na Estrada. Vicente, o pai, foi represaliado por Franco: foi denunciado e quitáronlle a escola. Tivo que pagar para non ir á cadea. Axudouno un tío seu, Genaro Otero Vinseiro, médico de profesión, que era propietario de media ribeira de Berres e que fora alcalde entre 1904 e 1906 e que lle ofreceu un traballo de visitador médico.

Luís foi á escola de D. Guillermo na Estrada ata que aos oito anos marchou para Santiago a uha casa na rúa do Matadoiro alugada por Ramón Aller Ulloa, canónigo e amigo da familia. Despois, toda a familia se trasladou a outra casa preto de San Agustín.

Estudou ata sexto e reválida no instituto Xelmírez e do profesorado de alí lembra a dona Julia, de literatura; Rodejas, de Química; D. Benigno, de Política… Como era bastante rebelde foi castigado co traslado ao Manuel Peleterio (despois colexio Minerva) en fronte da clínica de Carrero Blanco. Manuel Peleterio dáballe física, o comandante Franco, Matemáticas; D. Virgilio, Latín e Aldegunde, que tamén era militar, Educación Física.

No Peleteiro lembra que os conserxes, Vara e o bicho, mantiñan a orde cun látigo e as tundas eran continuas.

Tiña moza desde os quince anos. Coñeceuna na Estrada onde ela veraneaba coa familia porque tiña asma e frecuentaba o sanatorio dos irmáns de la Calle. Chamábase M.ª Elena Rosales Noves e era de Marín.

Fixo a mili Luís en parga (Lugo). Alí recuperaron un antigo campo de aviación no que fixeron barracóns de madeira para os soldados. As condicións eran moi malas, unha especie de reformatorio no que estivo perto de dous anos. Fíxose amigo dun tenente, Esteban, que era da Coruña e que tamén tiña moza en Pontevedra. Os dous viñan xuntos a visitalas no 600 de Luís. Tamén M.ª Elena ía visitalo aínda que ás veces estaba arrestado por escapar ás festas de Lugo. O tenente Esteban levantáballe o castigo e prestáballe roupa de paisano.

desfile Luis
Traxe Luis

Lembra como unha vez un cabo primeiro mandoulle cortar o pelo ao cero e arrastrarse polos toxos. Ao enteirarse o tenente fixo o propio co cabo. Aquelo era terrible, a xente desmaiaba cos cintazos que lles daban.

 Luís e o irmán tiveron sorte e pasaron a traballar cos médicos Javier Mareque Abad e Luciano Otero que tamén estaban facendo o servicio.

Despois da mili veu para Pontevedra onde se hospedou na pensión Santa Clara que rexentaba a señora Digna. Levaba a contabilidade na granxa que UTECO tiña na Parda e casou en San Bartolomé en 1969.

“O gusto polos traxes tradicionais comezou indo ás procesións da Peregrina vestido de galego.”

Luis Otero Echart

Fixo oposicións para traballar no Banco Hispano Americano e foi destinado dous anos en Marín onde ía no 600. Despois estivo outros dous anos de apodeirado en Pontevedra e de director en Arcade. Cando o Hispano se integrou no Santander volveu para Pontevedra.

Tivo catro fillos e ten sete netos. A súa muller morreu aos 44 anos dun cancro de mama.

Xubilouse aos 52 anos porque xa estaba moi queimado do traballo: tiña que facer de comercial, vender plans de pensións aos amigos, regalar potas e edredóns, etc. e iso non lle gustaba. Ata os 65 cobrou a paga completa pero a partir de aí rebaixáronlla moito, aínda que a el lle chegaba.

Sempre lle gustaron a caza e a pesca ademais de andar en bicicleta.

O gusto polos traxes tradicionais comezou indo ás procesións da Peregrina vestido de galego. O seu primeiro traxe era de cotío, fíxollo en Dorrón unha modista de Moraña chamada Lola.

Luis de calle

Empezou a relacionarse con xente que tamén ía vestida co traxe tradicional e formou parte, de vocal, da Asociación do Traxe Galego de Pontevedra. O presidente da asociación era Xosé Luís Rodríguez; a secretaria, M.ª Ester Crespo e a tesoureira, Clara Varela. A asociación escindiuse e formouse Sete Espadelas onde comeza a colaborar conseguindo pezas e desfilando para eles. Ultimamente ten problemas nas costas e non pode estar moito tempo de pé polo que a súa presenza nos desfiles é cada vez máis escasa.

O traxe que máis lle gusta é o de cotío e identifícase moito cos zocos.

Hai trinta anos mercou unha casa en Samieira para ter os cans e pasar os veráns coa familia. Alí pasou a pandemia.

Tíralle moito a Estrada onde está a casa familiar que comparte cos irmáns, Teñen calendario para programar quen vai a ela.

Antes viaxaba moito, sobre todo a Portugal onde ía unha vez por semana. Tamén coleccionaba reloxos e bastóns, pero xa non.

O seu soño é ver aos fillos contentos.

Luis Otero

Con esta ledicia de vivir e facer as cousas despídome de Luís ao que chamaron moitas veces por teléfono mentres estabamos a falar. É un home moi solicitado. Grazas polo teu tempo e a túa xenerosidade ao compartir as túas vivencias connosco. Vémonos nas pasarelas.

Luis de cotío

As fotos antigas son de Fotos antigas da Estrada, estamos a espera de poder por as de Luis.

As fotos dos traxes son de Emi Ramírez que sempre colabora coa Asociacón sete espadelas

Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Meli Fandiño

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Mª del Carmen Fernández Iglesias por Ana Santos

Mª del Carmen Fernández Iglesias por Ana Santos

Sempre me gustou a lingua de Molière. A miña primeira profesora de francés foi a señora de Páramo, nas Calasancias. Lembro que estaba embarazada e que cando deu a luz a súa filla  foramos algunhas rapazas da clase levarlle un agasallo. A ela débolle que lles dixera a meus pais que continuase cos meus estudos no instituto. Hoxe a historia de vida é a de Mª del Carmen Fernández Iglesias máis coñecida como Macuca.

Macuca 1944
Macuca con un ano 1944
familia Fernández Iglesias
Familia Fernández-Iglesias

Macuca nació el 16 de octubre de 1943 en la calle César Boente nº2 en Pontevedra. Su padre, Enrique Fernández Saburido, de Celanova, era representante de los Herreros del Pino, de aceite Carbonell y también de calzado; su madre, Dolores Iglesias Sar, de Ames, era secretaria en Vigo donde conoció a Enrique. Cuando se casaron se vinieron a vivir a Pontevedra y pusieron un comercio de calzado,  “Fernández”, debajo de su casa.

Dos de los seis hijos que tuvo el matrimonio murieron de tifus en el mismo año con 17 y 14 años. La madre no quería seguir en la casa familiar por lo que aprovechando el veraneo se trasladaron a Dorrón.

Lola Iglesias
Dolores Iglesias Sar

Macuca era la pequeña, la mimada y consentida de su madre, que nunca se sacó el moño ni el luto.

Su hermano el mayor, Mario, se fue a Venezuela donde formó una familia e hizo fortuna con la primera fábrica de bolsas de plástico Milprint. Vino poco a España y murió en Caracas.

Vivía Macuca enfrente del colegio de las Calasancias, que entonces se encontraba en la plaza de Méndez Núñez, propiedad de la familia Muruais y sólo debía cruzar la calle para ir a la escuela. Recuerda a la madre Cecilia, que le daba clase de piano, a la madre Rosa y a la madre Manuela. Allí estuvo hasta el ingreso. Después el colegio se trasladó a Blanco Porto donde sigue actualmente.

comuñon de macuca
O día da primeira comuñón 1950
Co seu pai 1954
Co seu pai Enrique 1954
Macuca 1958
Co seus irmáns e a súa nai 1958

Ella no quería estudiar y tampoco la animaban sus padres, pero a los 9 años viendo como sus mejores amigas se preparaban para el ingreso en el instituto se animó también, aprobó y empezaron el curso juntas.

Para ir al instituto debían pasar primero por las Calasancias desde donde una monja las acompañaba en fila y con el uniforme. Al llegar, la monja se quedaba vigilándolas. Por la tarde, al acabar las clases, volvían del mismo modo al colegio para estudiar y que les explicasen lo que no habían entendido. Este régimen funcionó así durante seis años, mientras duró el bachillerato elemental y superior.

En el instituto
No Instituto 1959

El director del instituto era D. José Filgueira, que les daba lengua; D. Julián, profesor de geografía; Dª Carmiña Bugallo, de filosofía y geografía e historia; Dª Josefina, de lengua; D. Marcelino Jiménez, de filosofía; Dª Angelita Dapena, de latín; D. Ramón Peña, pintor reconocido, de dibujo; y  D. Mariano, que tenía un laboratorio en el último piso, de Ciencias.  (D. Mariano a las que iban a las monjitas les tenía un poco de tirria). D. Antonio Lino, que era un hombre bonachón, de francés;  Dª Mercedes Silva, Corrosca, de Gimnasia. Al profe de matemáticas, D. José González, le llamaban Pepito de acuerdo, recuerda que infundía bastante respeto.

Su asignatura favorita era el francés. Iba a clases particulares de esta asignatura con un profesor ciego de la ONCE de Pontevedra porque una muy amiga suya era hija del director de esta organización, D. Fernando Diez Barandiarán, que llegaría a ser director de la ONCE en Madrid.

También le daría clase Juviol, profesor de idiomas en la Escuela Naval.

“A Macuca le gustó tanto su profesión que se jubiló a los 70 años”.

Macuca Fernández Iglesias

Después de hacer el PREU se fue a estudiar a Santiago  filosofía y letras porque no existía ninguna filología y estuvo dos años sin tocar ningún idioma. Se alojaba en la residencia de las Teresianas, bastante severas, donde las 22:00 era la hora tope de llegada. Al finalizar estos dos años estuvo en un campamento de la Sección Femenina en Rande, que era  obligatorio.

Teresianas 1963
Nas Teresianas 1963, segunda fila, primeira a esquerda
Macuca y Echeverri 1963
Con Echeverri nas Teresianas 1963

En 3º se marchó a la Universidad de Madrid a hacer la especialidad de francés. Estuvo en el colegio mayor Santo Ángel y ese verano, al acabar el curso, se fue con la hija del director del colegio de la ONCE en Madrid a París para profundizar en el idioma. Estuvieron en una residencia de monjas e iban a la Alianza Francesa, aunque no aprovechaban mucho porque los alumnos eran de otras nacionalidades y apenas  chapurreaban el francés. Su amiga Luci quiso volverse a las 3 semanas para España y Macuca aprovechó para ir a Bruselas  a casa de unos anticuarios belgas amigos de sus padres que la acogieron muy bien y la llevaron a conocer y disfrutar por toda Bélgica.

Madrid 1966
Madrid 1966
Macuca en Madrid 1965
En la ONCE, Madrid 1965
orla de Macuca 1966

Los dos últimos años de carrera se fue a un piso más céntrico, en Madrid, en Joaquín María López, en la zona de Argüelles.

Al acabar la carrera había un anuncio en la facultad pidiendo profesor de francés para dar clases de español en un internado del Cluny, en Gourin  Vannes en Bretaña. Presentó la solicitud, le hicieron una entrevista en el Cluny de Madrid y la contrataron por un año. La experiencia fue tan  buena que pidió que le prorrogasen un año más. Así que estuvo en Francia en mayo del 68. Su familia estaba preocupada por todo lo que estaba pasando en Francia. Así que al acabar ese curso, en junio, volvió a España y en agosto se casó. Ya en el mes de octubre empezó a dar clases de francés en las Calasancias donde estuvo casi 10 años. Después entró en el IES Sánchez Cantón.

Gourin Vannes
Gourin Vannes
Macuca en francia1965
Macuca e Lucy. Paris 1966
Francia
En Vannes 1968

Aprobó las oposiciones en 1978 y fue destinada al IES de Cangas para hacer un año de prácticas. Allí entró en el departamento de lengua cuyo jefe era el escritor y profesor Carlos Casares  muy buena persona, que recibía diariamente correos de todas partes del mundo y al que le gustaba mucho jugar con los trenes eléctricos que  tenía en el salón. Recuerda que  cuando iban a tomar café a su casa, los ponía en marcha. Macuca conserva con mucho cariño un ejemplar dedicado del libro Vento ferido.

Vento ferido

Al año siguiente le dieron la plaza definitiva  en Celanova, pero pudo irse con una comisión de servicios a Ourense, al IES O Couto. Allí hizo muy buenas amistades y recuerda que los alumnos eran respetuosos. Le hicieron un buen horario y eso le permitía venir casi todos los días a Pontevedra donde sus 4 hijos, Ernesto, Isabel, Alfonso y Susana, iban creciendo.

En 1981 se vino al IES Sánchez Cantón de Pontevedra, y volvió a entrar en el departamento de lengua. Luego ya cambiaría para el de francés donde permaneció hasta  su jubilación.

Intercambo con Vannes
De intercambio cos alumnos en Vannes
Pontevedra vannes

Macuca quería empezar a hacer intercambios porque le parecían muy provechosos, por ello empezó a escribir a varios lycées de Bretaña y con el 1º que le contestó, un colegio jesuita de la ciudad de Vannes, fue con el que realizó intercambios durante 16 años consecutivos. Con su colega, la profesora de español del lycée Saint François Xavier, Marie Paule Piperaud,  forjó una gran amistad, de manera que todos los veranos ella venía con sus dos hijos a pasar 15 días a la casa de Macuca en Loira. Ahora ya no viene, pero siguen manteniendo su amistad.

Marie Paule es una persona muy culta, una apasionada y especialista en Lorca, leía todos los trabajos que Ian Gibson hacía sobre él y Macuca tuvo la suerte de que una vez estando en Madrid coincidió con el hispanista en un restaurante, la Vaca Verónica, y le pidió que le escribiera sobre un folio una dedicatoria para su amiga lo que encantó a Marie Paule. Asimismo, Marie Paule obsequió a Macuca con el libro Historias de las ciudades francesas, VANNES” de O. Guilleron e A. Robert, un cómic muy famoso dedicado por los autores

Dedicatoria

A Macuca le gustó tanto su profesión que se jubiló a los 70 años y sigue manteniendo lazos con sus compañeros jubilados y con el instituto

Aparte de Francia, viajó por Mónaco, Bélgica, Italia, Reino Unido, Irlanda, Republica Dominicana, Marruecos y últimamente a Qatar donde trabaja el mayor de sus hijos.

Antes soñaba en ir de crucero por el Rhin pero ya no le apetece viajar.

Su rincón favorito se encuentra cerca de donde veraneó durante muchos años, Area de Bon, en Bueu, donde suele ir con sus hijos en los buenos días de mayo, junio y septiembre cuando hay poca gente.

Tiene tres nietos que, aunque no ve con frecuencia, disfruta cuando está con ellos.

Ahora no hace ejercicio de gimnasio pero pasea mucho y todos los días sale a tomar el vermut con las amigas al Blanco y negro y el café de la tarde al Casino.

Seus catro fillos
Os seus catro fillos
Con Marie Paule e a súa filla 1990
Isabel, Macuca e Marie Paule
Na praia con Marie Paule 1996
Na praia 1996
xubilacion
Xubilación en 2014 cun grupo dos asistentes
Sánchez Cantón
Compañeiros do IES Sánchez Cantón

Moitas grazas Macuca por prestarnos o teu tempo e contarnos a túa emocionante vida porque non debeu ser nada fácil para unha rapaza saír da Boa Vila para ir estudar a Madrid naquela época. Agora tes merecido un cambio na túa vida coa familia e os amigos.

Macuca en Paris
Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Rafa Loureiro

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥

Rafael Loureiro Álvarez-Builla por Ana Santos

Rafael Loureiro Álvarez-Builla por Ana Santos

Coñecín a Loureiro, como lle chaman os amigos, por un amigo común. Compartimos viaxe e máis dun viño camiño a Faro Lariño, e na conversa descubrín que, ademais de pintor, foi médico e neto de quen foi un dos mellores amigos do meu avó Gabriel Santos.

 Rafael Loureiro Álvarez-Builla nace en Pontevedra, na rúa Blanco Porto, o 17 de setembro de 1956, no sanatorio San José, do que seu pai era director. Fillo de Xosé Loureiro Pazos e Teresa Álvarez Builla e Álvarez Builla, neto de José Loureiro Crespo, quen dá nome á rúa na que se empraza o Hospital Provincial, do que foi director a principios do século XX. 

sanatorio
Sanatorio San José en Blanco Porto
Xosé e Teresa
Teresa Álvarez Builla e Xosé Loureiro

Os seus avós maternos Xulio Álvarez-Builla, quen foi secretario da Deputación de Pontevedra, e Consejo Álvarez-Builla coñecéronse estando el en Tui, onde participou nas reunións das mancomunidades de montes para conseguir que o monte Aloia fora parque natural, e ela na Cañiza. Vivían en Madrid e trasladáronse a Pontevedra vivindo na rúa Oliva, e tiveron cinco fillos. A nai de Rafael foi a pequena, Mª Teresa, e tendo ela seis meses, trasladáronse de novo a Madrid, á rúa Monteleón, pola enfermidade de Xulio, estaba quedandose cego pola diabetes (retinopatia diabética) en outubro do 1918, pero seguían pasando os veráns en Pontevedra. Aquí coñecéronse Xosé e Teresa, e casaron en Madrid o 11 de Marzo de 1948.

Julio e Consejo
Xulio Álvarez-Builla e Consejo Álvarez-Builla

A parella veu vivir a Pontevedra porque Xosé tiña aquí a súa familia e quixo exercer de médico na súa vila. Xosé Loureiro Pazos, era o terceiro de catro irmáns (María Teresa, Carmen Vitoria, Xosé e Manuel). A súa avoa María Pazos Peleteiro era de Tenorio , e morreu na epidemia de gripe do 18 no ano 1920.

Xosé e Teresa tiveron 5 fillos, María Teresa, María Cristina (morreu ao pouco de nacer) Xosé Carlos e os mellizos Rafael e Antón.

mellizos
Os catro irmáns
Rafa e Antón
Antón e Rafa
catro irmáns
Os catro irmáns 
Rafa de neno
Rafa de neno
Rafa con cresta
Rafa coa cresta

Rafael empezou con 5 anos no colexio que tiña a Inmaculada na praza do Teucro. Case sempre entraba aterrorizado na aula, por unha profesora que empregaba moito os castigos: orellas de burro, varas, pintar a cara…

Aos 8 anos vai ao colexio Sagrado Corazón de Xesús, de onde lembra ao profesor Gallardo e a maioría dos curas. Aos 10 anos a súa nai cambiounos antes de rematar o curso por estar en desacordo co comportamento dalgún relixioso.

dia da comuñón
santa María
no sagrado corazón
Rafa arriba de todo 3º empezando pola esquerda 1965
ingreso
Rafa cando fixo o ingreso

Fixo o ingreso por libre e entrou no colexio da Inmaculada na avenida de Vigo, onde estivo ata que foi facer o COU ao instituto Sánchez Cantón, do que recorda, entre outros profesores, a Agripina de bioloxía, e Castillo de Educación Física e FEN.

Xa tiña claro que quería estudar Medicina, xunto cos seus amigos Manolo Luaces, Miguel Puig, Elías Pintos e Pedro Martín.

Rafa adolescente
tempo de estudos

En Santiago vive cos seus irmáns nun piso alugado na rúa do Hórreo. De profesores da carreira lembra a Navarrina de Anatomía, Echeverri de Historia da Medicina, Xosé Luís Puente de Cirurxía, Ramón Domínguez de Fisioloxía, Carro Otero de Anatomía e Sierra de Neurofisioloxía. De todas estas materias a súa preferida sempre foi Fisioloxía. O profesor máis famoso era o de farmacia, algo excéntrico que separaba aos sudamericanos dos outros.

Como neste pais non se vive” di sorrindo.

Rafael Loureiro Álvarez-Builla

Ao rematar a carreira foi a Barcelona a facer uns cursos e tivo que presentarse a facer a mili, na que entrou o 8 de xaneiro 1981 en san Fernando, Cádiz, onde xurou bandeira o día anterior do intento de golpe de estado do 23 febreiro do 1981, do que non se enteiraron. Despois incorporouse, en Ceuta, á Agrupación loxística nº 6 da sanidade militar- compañía de evacuación, e de alí destinárono ao fortín de Hacho, antiga cadea militar, unidade de costas e canóns e unidade antiaérea onde estivo dous meses, ata que foi reclamado polo Ramix 30 (rexemento mixto de artillaría)  , onde estivo 15 meses nos que suturou o que non cosera na vida, ademais de atender numerosas enfermidades, tuberculose, cortes e accidentes. Ao remate desta etapa, precisou dun descanso.

Ceuta
Ceuta 1980
na mili

O 1 de marzo de 1982 comezou a traballar como médico xeral na Casa do Mar en Pontevedra, con carácter interino. Logo pasou ao ambulatorio facendo substitucións ata que lle ofreceron entrar de médico no colexio da ONCE, no 1986, para atender aos alumnos que tiñan moitos problemas dexenerativos e tumorais. Co peche do internado, pasou a exercer a medicina privada.

Coñeceu a súa parella estando ela de profesora na mesma institución e casaron en febreiro do 1993. Tiveron 2 fillas, Cristina e María Beatriz. O nacemento das súas fillas supuxo unha gran cambio na súa vida e intenta manter esa loucura e paixón cara elas; aínda que por motivos laborais están lonxe, sempre hai un motivo para visitalas, e agradece que as redes sociais faciliten moito o contacto.

Rafa e a súa filla
Rafa e a súa filla
coas fillas
De médico
Exercendo de médico

Fixo moitas viaxes pero lembra que cando tivo unha moza en Rotterdam, deulle pé a coñecer os Países Baixos, Bretaña e París. Chámalle moito a atención Italia que lle fixo ver a vida dunha maneira máis alegre, cousa que non vía no norte de Europa. “Como neste pais non se vive” di sorrindo.

Gústalle moito Andalucía, pero o seu recuncho preferido é Galicia, sempre co mar pretiño Empezou a pintar levando os útiles de Conde Corbal  , amigo do seu pai. Con 14 anos puido desfrutar do pracer de velo pintar, mentres lle pasaba as cores que lle pedía. Na carreira empezou a pintar cando non era tempo de exames e abstraíase cos pinceis, co mar sempre presente dalgunha maneira.

nunha exposición
Nunha exposición súa

Tivo un diario onde escribía cando lle apetecía, pero perdeuno nalgún dos múltiples traslados de residencia. É moito de ler novela negra, Juan Gómez Jurado , Carmen Mola , Belinda Alexandra  , e máis cercana Susana Fortes  que é a lectura coa que está agora. Na televisión gústalle ver concursos sobre todo Pasapalabra, e le a prensa todos os días para estar informado.

Desde que se xubilou vive o tempo de maneira diferente, lonxe de estar supeditado á estupidez de certas persoas inmaduras.

 Sempre fixo deporte de xeito afeccionado, balonmán, fútbol, baloncesto, petanca. Actualmente, por problemas no lombo, dedicase a camiñar, pero pouco. Considérase algo antisocial, pero encóntrase a gusto na súa soidade. Pasa o seu tempo entre pinceis, facendo fotografías, escribindo, intentando descubrir quen é.

Futbol sala
Anos 80. Os Galenos de Fútbol sala

Grazas Rafa por esta charla distendida, contándome a túa vida. Xa sei que non está todo o que dixeches pero hai cousas que un garda para si mesmo e queda na memoria do que escoita e non no papel do que le.

Ana Santos Solla

Ana Santos Solla

Profesora de E.F.

Son Ana Santos, nacín en Pontevedra no ano 1960, a miña infancia estivo moi ligada a Santa María de Xeve, a terra da miña nai, son a terceira de 8 irmáns, a maior das mozas, a máis vella como me dicían de pequena. Sempre me gustou o deporte e estudei INEF en Madrid, estiven 34 anos no IES Valle Inclán impartindo Educación Física alí foi onde coñecín ao resto dos meus compañeiros que agora me acompañan neste proxecto. Decidín xubilarme para dar un novo rumbo á miña vida e levar a cabo este tipo de iniciativas como @devellabella ue pretende que o envellecemento activo convértase en embelecemento persoal e poder achegar a miña experiencia nesta etapa da vida.

Nós os maiores aínda temos moita guerra que dar, espero que este blogue motívevos a querer colaborar connosco.

Meli Fandiño

máis artigos

♥♥♥ síguenos ♥♥♥