Falabamos hai uns meses da pouca repercusión que a música portuguesa ten neste lado da raia. Afondando neste tema, hoxe imos comentar un fenómeno que cada vez vén sendo máis habitual: as colaboracións e intercambios entre cantantes portugueses e españois.
Non é raro que algúns artistas portugueses utilicen o castelán nas súas interpretacións. Pensemos en António Zambujo cantando Madera de deriva (coa chilena Mon Laferte) de Jorge Drexler ou Nininho Vaz Maia cantando rumba flamenca como se fose nativo de Granada. En sentido contrario, algúns artistas españois usan o portugués nos seus traballos, con moita menos frecuencia, eso sí. Pero algúns exemplos hai, como a extraordinaria versión de Grandola Vila morena que Cecilia Krull e Pablo Alborán acaban de gravar en portugués para a serie La casa de papel.
Antonio Zambujo e Mon Laforte, Madera de deriva (Castelán)
Nininho Vaz Maia Pégate a mí
Cecilia Krull e Pablo Alborán, Grandola Vila Morena (La casa de papel) (2021)
Nesta mesma liña, hai anos xa que de cando en vez algún artista hispano ou luso conta coa colaboración dun colega transfronteirizo nas súas actuacións ou traballos gravados. Pensemos na actuación de Carlos Cano xunto con Amalia Rodrigues en TVE cantando María, la portuguesa ou Antonio Zambujo con Uxía en Da-me uma gotinha de água. Ou o traballo Dulce Estrela (2008) de Dulce Pontes e Estrella Morente . Todos estes son traballos monolingües nos que a lingua utilizada é sempre a do considerado “artista principal” (castelán no caso de Carlos Cano e Estrella Morente e portugués no caso de Zambujo). O “artista invitado” adáptase e muda a súa lingua habitual. Estas colaboracións explícanse polas conexións existentes no centro e sur da península entre o flamenco e o fado e no norte polas evidentes ligazóns lingüísticas e culturais entre Galicia e a rexión do Minho.
Carlos Cano e Amalia Rodrigues, María la portuguesa
Antonio Zambujo e Uxía, Da-me uma gotinha de água (En portugués) (2014)
Dulce Pontes e Estrela Morente, Dulce Estrela 2008 (En castelán)
Pero o tema que hoxe nos ocupa é diferente. Nestes últimos anos estamos a observar que cada vez é máis frecuente un tipo de colaboracións máis sorprendentes: falamos dos duetos bilingües. Cooperacións entre artistas españois e portugueses nos que cada un mantén a súa lingua de maneira que se utilizan ambas. O portugués canta a súa parte en portugués e o mesmo fai o español. Naturalmente, se hai algunha parte na que canten ambos xuntos, deberán optar por unha ou outra. O resultado é peculiar e moi efectivo, un tema bilingüe perfectamente comprensible polos falantes de ambas linguas. A maioría destes traballos son baladas de corte romántico e estrutura musical sinxela destinadas ao grande público, pero non exentas de calidade.
Un dos exemplos máis antigos deste tipo de “duetos bilingües” é o tema Sangue oculto que en 1992 gravaran o grupo GNR xunto con Javier Andreu) vocalista de La Frontera.
No 2007, Miguel Poveda contou coa colaboración de Mariza para o seu tema Meu fado. Mariza debeu collerlle o gusto ás claboracións con artistas españois porque repetiu a experiencia con Sergio Dalma en Alma (2015)
GNR e Javier andreu (La Frontera), Sangue oculto (1992)
Mariza e Miguel Poveda, Meu fado (2007)
Mariza e Sergio Dalma, Alma (2015)
e con Vanesa Martín en Pídeme de 2018.
No 2011 Pablo Alborán conta con Carminho para o seu tema Perdóname. De 2013 é a canción Vencer ao amor de Paulo Gonzo e India Martínez
Mariza e Vanessa Martín, Pídeme (2018)
Pablo Alborán e Carminho, Perdóname (2011)
Paulo Gonzo e India Martínez, Vencer ao amor (2013)
e no 2017 Vanesa Martín conta coa colaboración de Matias Damasio para a extraordinaria Porque queramos vernos.
No 2018 Antonio José e Diogo Piçarra lanzan A dónde Vas e o último dueto mixto castelán-portugués do que temos noticia é Por ti de Nuno Riveiro e Ainoa Buitrago de 2020.
Vanesa Martín e Matias Damásio, Porque queramos vernos 2017
Antonio José e Diogo Piçarra, A dónde vas (2018)
Nuno Ribeiro e Ainoa Buitrago, Por ti (2020)
Como resultado destas colaboracións, algúns artistas lusos empezan a ser coñecidos en España e este coñecemento propicia certa curiosidade pola música portuguesa actual o que, en definitiva, debemos considerar como moi positivo.
Ata a próxima.
Manuel Lastra Galiano
Profesor de Galego
Son Manuel Lastra Galiano. Nacín hai case sesenta e un anos en Salcedo, ao lado de Pontevedra.
Sempre me gustou a literatura polo que decidín estudar Filoloxía e facerme profesor. O curso pasado puxen fin á miña etapa de docente despois de exercer durante trinta e sete anos, trinta deles no IES Valle Inclán desta cidade.
Penso que a xubilación non debe implicar o cese da vida activa. Ao contrario, agora podo dedicarme á realización de moitas actividades lúdicas e culturais que tiña aprazadas pola falta de tempo.
A publicación deste blog responde a esta ansia de manterme activo. Xunto cos meus compañeiros, espero que as propostas que vos fagamos sexan do voso agrado.
máis artigos
♥♥♥ síguenos ♥♥♥
Hola,
Es muy informativa y interesante lo artículo.
Pienso, qué vosotros se olvidó de lo más conocido cantaor portugués en la actualidad, Salvador Sobral.
Él ha hecho muchas colaboraciones con artistas españoles. Lo último fue con Magalí Saré, con la canción en portugués ” Sempre vens assim”. Pienso, que desde que ganó la Eurovision tien sido un gran embajador de la música portuguesa en España. El que domina lo castellano y lo catalán perfectamente y también estudio música en Barcelona.
Muchas Gracias.
Saludos