Sen dúbida unha das etapas máis importantes da vida é a infancia. Din que as experiencias vividas ao longo dese período adoitan ser decisivas na formación da  personalidade. Moitas delas márcante para sempre, de maneira que a adulta que acabas sendo non deixa de ser un produto da nena que fuches.

E a escola ten un papel crucial neses primeiros anos nos que comeza a socialización.

Ti non podes viaxar á túa infancia sen que os recordos asociados a ela te invadan por completo.

Lembras como camiñabades todos os días polo carreiro que comezaba atravesando as últimas casas da aldea, continuando logo entre leiras e unha pequena carballeira.

Lembras as porteliñas dos valados que había que saltar e, sobre todo, o mellor, o que máis che gustaba a ti, era o  paso polo lavadoiro comunal situado no fondo dunhas herbeiras empinadas.

 Ese era o teu lugar favorito do percorrido, pois podías baixar a rolos polo prado e camiñar polo  tellado que, pola parte de atrás, ficaba a rentes do chan e permitíavos acceder a el con facilidade.

Ás veces quedabades mirando un chisco como lavaban as mulleres que o utilizaban. Daquela   ningunha tiña lavadora na casa, aínda que había algunhas cun pequeno lavadoiro na eira. Esas xa non adoitaban ir  ao comunal. 

Gustábavos ver como estendían a roupa sobre a pedra, enxaboaban e fretaban con enerxía mentres compartían confidencias e chismes. O máis divertido para vós era ver como retorcían as sabas entre dúas para quitarlles o exceso de auga despois de lavadas.

Mais non vos podiades entreter moito se non queriades que dona Rosa vos castigase por chegar tarde á escola.

Outros rapaces e rapazas facían o camiño canda ti brincando e facendo bromas, pero sempre, sempre ías  agarrada do ganchete de María Xosé.

Gustábavos mirarvos na sombra por ver as cabezas pegadas marcando a mesma altura e facíavos graza ser tan igualiñas, malia todo algunha vez tamén petirrabades por ver quen  lle levaba o ramo de floriñas silvestres máis grande e bonito á mestra.

Recolliádelas na beira dos camiños e tiñades ben conta de se unha o facía en terreos da aldea da outra, iso era unha norma sagrada e se non se cumpría  había lío.

Cando era época de chuvias enredabades nas pozas que se formaban nas cunetas, facendo competicións para ver quen se metía na máis grande sen que lle entrase a auga por riba das catiúscas. Case sempre a máis ousada eras ti que chegabas á escola cos pés enchoupados, o que facía que a mestra te obrigase a sacar os calcetíns e poñelos a secar ao lado da fiestra onde daba o sol, mentres chorabas pensando na boa reprimenda que che ía caer ao chegar á casa.

Aqueles primeiros anos de escola, na escola vella, que todo o mundo  coñecía coma “a escola das Nogueiras”, porque era nese lugar da parroquia no que se atopaba,  aprendiches a convivir con nenas de todas as idades e mesmo a sufrir o abuso que as  máis grandes exercían sobre vós, as máis pequenas.

Era como pagar a novatada, collíanche os bolígrafos e logo dicían que eran delas, que ti nunca tiveras tal, ou non te deixaban xogar aos seus xogos porque, claro, eran de maiores.

Por suposto era unha escola dividida en dúas estancias, nunha estabades as nenas e na outra os nenos, ben separadiños uns dos outros, nin sequera no recreo vos deixaban xuntar, cousas da ditadura.

Pero malia todo as lembranzas son boas, din que sempre  quedamos co mellor, que  o noso cerebro fai unha selección dándolle preferencia ao que nos fixo felices.

Será por iso que aqueles anos volven á túa cabeza en imaxes dun camiño cheo de aventuras.

Dos recreos nos que vos arrandeabades  enriba daquel tronco enorme situado nun pequeno bosque en fronte da escola, que se enchía cos risos de todas as nenas, maiores e pequenas, mentres subía e baixaba, subía e baixaba;  e como gozabas con aquela sensación de liberdade cando o teu corpo case voaba despegándose apenas do toro da árbore.

Ou aqueloutros nos que xogabades ao marro, ao peletre, á roda, ao agocho, a saltar á corda, á pita cega…,

Incluso das veces nas que buscabas as lentes ata debaixo das pedras crendo que as perderas polo camiño cando en realidade as deixaras na casa.

E de cando estabas certa  de que por pisar un sapo morto ías morrer envelenada.

 Lembras tamén o primeiro día, agarradiña da man da túa nai, que non querías soltar, e a impresión que che produciu aquela casa vella que ía ser a túa escola.

Pareceuche tan vella! con aquela porta de entrada tan grande e tan ruinosa que non se semellaba nada ao que ti imaxinaras, mesmo a pedra do  chan formaba unha pequena poza no medio de tanto pisala.

Todo che recordou a entrada das cortes das vacas,  algo que sempre che atraera e asustara a un tempo, quizais porque non estabas afeita a tratalas ao non telas na casa. 

A maioría das rapazas da aldea si que as tiñan  e con frecuencia  eran as encargadas de levalas ao prado a pastar:

– Hoxe teño que ir coas vacas -dicían.

E na túa cabeza xurdía un cadro bucólico, unha escena case romántica que envexabas e che gustaría experimentar.

Porén elas non pensaban o mesmo…

O caso é que a túa mente infantil fixo rapidamente esa asociación, talvez porque no teu reducido mundo de nena de aldea non dispoñías de moitas imaxes máis coas que comparar aquela porta  tan escangallada.

Por sorte para ti xa che aprendera a ler túa nai e así non tiveches que sufrir os tiróns de orellas, con cravadura de unllas incluída, que a mestra propinaba ás rapazas que se equivocaban ao dicir as letras.

Dona Rosa era moi vella, ou iso che pareceu a ti daquela, movíaselle a dentadura postiza na boca cando falaba e ás veces ficaba durmida, pero tamén se anoxaba e berraba alto.

Iso si, cando tronaba poñíavos a rezar a salve e a oración de Sta. Bárbara, que era unha especie de conxuro contra as tormentas:

Santa Bárbara bendita

que en el cielo estás escrita

con papel y agua bendita,

en el ara de la cruz

Páter nóster, amén Jesús.

Ti sentabas con María Xosé e, aínda que erades inseparables, algunhas veces tamén vos enfadabades. Cando iso sucedía pintabades unha raia dividindo a mesa en dúas metades iguais  para non invadir o espazo da outra, senón había lío..

Pasabades moitas horas na escola e, claro, había que coller algún descanso extra, a máis do consabido recreo. Iso sabiádelo facer moi ben, pois aproveitando que a mestra era xa bastante maior e non lembraba con exactitude os permisos que daba, pediádeslle para ir fóra cunha separación prudente entre unhas e outras para que non se decatase:

–Señora profesora, me deja ir afuera?

–Vete, vete

Eses permisos concedíanse porque fóra íase mexar cando aínda non puxeran os baños.

Ao final quedabades un tempiño xogando ás casiñas, que en realidade eran unha sorte de cabanas artesanais que faciades no bosque que estaba en fronte da casa-escola, esa casa-escola que acabara substituíndo á das Nogueiras

Era nova e de arquitectura máis moderna, cravadiña á de todas as demais parroquias nas que, igual que na vosa, reemprazaran as  vellas, nas que estudaran os vosos pais.

Malia todo  ti sempre lembraches con certa nostalxia a escola das Nogueiras e entristecíate o seu completo abandono sendo invadida  polas silvas e as hedras ata  xa case non ser visible.

Pouco a pouco foron quedando en pé só as paredes exteriores, e mesmo algunha tamén acabou sucumbindo ao paso do tempo ofrecendo un aspecto totalmente ruinoso.

Hoxe xa non queda nada dela.

 Só as lembranzas.